تایمر تاخیر در قطع یا Off Delay

تایمر تاخیر در قطع یا Off Delay

در این مقاله تایمر تاخیر در قطع را به عنوان یکی از پرکاربرد ترین تجهیزات مدار فرمان در تابلو برق صنعتی بررسی می کنیم. همانطور که در مقاله انواع تایمر شرح داده شد می توان به منظور ایجاد وقفه در خاموش شدن یک وسیله یا بخشی از مدار فرمان از تایمر تاخیر در قطع یا Off Delay استفاده کرد. به عبارت دیگر فانکشن این تایمر دقیقا بر عکس تایمرهای تأخیر در وصل یا On-Delay است. این تایمر از نظر بخش تغذیه و کنترل به دو گروه دوسیمه و سه سیمه تقسیم می شود. از نظر خروجی می توان تایمر تاخیر در قطع را به صورت رله ای یا الکترونیک انتخاب کرد.

البته این تایمر از نظر آنالوگ یا دیجیتال بودن، رنج زمانی، تعداد پلاتین های فرمان و غیره نیز بسیار متنوع است. فانکشن یا نحوه عملکرد یا نماد تایمر تاخیر در قطع به صورت زیر نمایش داده می شود. این فانکشن می تواند به صورت کلی یا جزئی از بوبین تایمر باشد. قابل ذکر است که تایمر تاخیر در قطع پنوماتیک فاقد بوبین بوده و باید در نقشه های مدار فرمان به این نکته توجه کرد.

عملکرد تایمر تاخیر در قطع دو سیمه

در تصویر زیر بوبین و دو پلاتین نرمال باز و نرمال بسته ی تایمر تاخیر در قطع را مشاهده می کنید. در نظر داشته باشید که این تایمر از نظر نوع و تعداد خروجی در مدل های بسیار متنوعی ساخته می شود. بوبین این تایمر دو سیمه بوده و فانکشن آن با قسمت مشکی رنگ مشخص شده است. علاوه بر این روی پلاتین ها یک نیم دایره به سمت داخل وجود دارد. این علامت به معنی قطع شدن پلاتین پس از گذشت زمان یا همان تاخیر در قطع است.

پس از وصل تعذیه ی تایمر دو سیمه بالافاصله پلاتین ها تغییر وضعیت داده و در همان حالت باقی می مانند. زمان سنجی در این تایمر پس از قطع تغذیه آغاز شده و با پایان آن پلاتین ها به حالت اول باز می گردند. تایمرهای تاخیر در قطع الکترونیک و دو سیمه با زمان طولانی ساخته نمی شوند. این امر بعلت قطع تغذیه و نبود نیروی الکتریکی برای وصل نگه داشتن پلاتین ها است. به منظور ساده تر کردن مدار با زمان های کوتاه می توانید از نمونه های پنوماتیک روی کنتاکتورها استفاده کنید.

 

تایمر تاخیر در قطع

در تصویر زیر کنتاکت های یک تایمر تاخیر در وصل آورده شده است. با مقایسه ی علائم این پلاتین ها مشخص می شود که جهت نیم دایره مشخص کننده ی فانکشن تایمر است. همانطور که مشاهده می کنید نیم دایره ی رو به بیرون به معنی تاخیر در وصل یا On Delay و نیم دایره ی رو به داخل به معنی تایمر تاخیر در قطع یا Off Delay است.

سمبل تایمر تاخیر در وصل

مطالبی که در حال مطالعه ی آن هستید به صورت تصویری در دوره ی جامع آموزش مدار فرمان شرح داده شده است. در این دوره با تجهیزات پایه مانند انواع کلیدها، کنتاکتورها، تایمرها، ساعت ها و غیره آشنا شده و نحوه ی سیم بندی آن ها را فراخواهیم گرفت. یک فصل از دوره ی آموزش مدار فرمان مربوط به شناخت سمبل های الکتریکی، مدارک مهندسی، نقشه ها و ترسیم مدارها در محیط اتوکد الکتریکال است. پس از فراگرفتن نحوه ی ترسیم مدارها و سیم بندی قطعات پایه وارد بخش های پیچیده تر مانند طراحی سیستم های چنج آور می شویم. در این فصل یک پروژه ی چنج آور با 3 ورودی توسط کلیدهای چنج آور موتور دار سوکومک و برد دیتا کام 207 طراحی و ساخته می شود. تابلوی فوق به یک دیزل موتور سازان تبریز متصل شده و تنظیم پارامترها صورت می گیرد.

عملکرد تایمر تاخیر در قطع سه سیمه

همانطور که می دانید تایمرهای الکترونیک برای زمان گیری نیاز به منبع تغذیه دارند. از آن‌جایی که تایمر تأخیر در قطع بعد از قطع فرمان باید زمان گیری را انجام دهد معمولا به صورت سه سیمه ساخته می شود. به عبارت دیگر منبع تغذیه به صورت دائم به پایه‌های A1 و A2 متصل بوده و یک پلاتین دیگر با نام‌های مختلف مانند B1، S، کنترل و غیره برای شروع زمان سنجی در نظر گرفته می‌شود. در صورتی که برای استفاده از تایمر سه سیم مشکلی وجود داشت می توان از  تایمرهای بادی استفاده کرد. تایمرهای تأخیر در قطع بادی نیاز به تغذیه نداشته و بعد از قطع کنتاکتور زمان گیری را انجام می دهند.

در تصویر زیر و گزینه‌ی (a) دیاگرام الکتریکی تایمر تأخیر در قطع سه سیمه با یک پلاتین چنج آور و در گزینه‌ی (b) نمودار کاری آن را مشاهده می‌کنید. طبق نمودار منبع تغذیه در طول کار تایمر به صورت دائم وصل است. این به معنی اتصال منبع ولتاژ مناسب به پایانه های A1 و A2 می باشد. با وصل پایه کنترل بالافاصله پلاتین تایمر تغییر وضعیت می دهند. به منظور شروع زمان سنجی کافی است پلاتین کنترل را قطع کنیم. با قطع پلاتین کنترل؛ زمان گیری انجام شده و پس از پایان آن پلاتین به حالت اول خود بازمی‌گردد.

در صورتی که پلاتین کنترل قطع شده ولی قبل از پایان زمان گیری مجدد وصل شود، پلاتین خروجی تایمر تغییری نکرده و برای زمان سنجی آماده می‌ماند. برای شروع به کار این تایمر کافی ست پلاتین کنترل قطع شده تا تایمر زمان سنجی را کامل کند. در نظر داشته باشید از نظر تمدید زمان سنجی با پایه ی کنترل ممکن است مدل های مختلفی وجود داشته باشد.

جهت مطالعه ده ها مقاله ی تخصصی دیگر، بخش مقالات آموزش مدار فرمان را مشاهده کنید.

نقشه مدار فرمان تایمر تاخیر در وصل

در مدار فرمان تایمر تاخیر در قطع زیر یکی از ساده ترین کاربردهای آن نمایش داده شده است. در این مثال هردو کنتاکتور باهم روشن می شوند ولی کنتاکتور دوم دیر تر از کنتاکتور اول خاموش خواهد شد. در نظر داشته باشید که هر دوی این مدارها یکسان بوده و تفاوت آن ها در نمایش ارتباط بین بوبین ها و کنتاکت ها است. در مدار سمت چپ از تگ برای مشخص کردن این ارتباط استفاده شده است. به عنوان مثال در کنار ترمینال نرمال باز کنتاکتور از تگ KF04- استفاده شده است. این تگ در کنار بوبین کنتاکتور اول نیز وجود دارد. وجود دو تگ مشابه در بوبین و پلاتین نرمال باز وابستگی آن ها را نشان می دهد. این نحوه ی نمایش در خصوص تایمر با تگ KF05- نیز صادق است.

در مدار سمت راست تگ ها حذف شده و از خط چین جهت مشخص کردن ارتباط بین بوبین و کنتاکت ها استفاده شده است. این روش هنگامی به کار برده می شود که فاصله ی بین بوبین و پلاتین آن کم باشد. از طرفی این مدل جهت نمایش ارتباط یک بوبین با چند کنتاکت مناسب نیست.

نقشه تایمر تاخیر در قطع

در این مدار با فشردن شستی استارت کنتاکتور اول روشن شده و پایدار می شود. همانطور که مشاهده می کنید بوبین تایمر به بوبین کنتاکتور متصل بوده و با روشن شدن آن بالافاصله پلاتین نرمال باز خود را می بندد. بسته شدن پلاتین نرمال باز تایمر در خط سوم نقشه باعث روشن شدن کنتاکتور بعدی خواهد شد. برای خاموش کردن این مدار می توان از شستی استپ استفاده کرد. پس از فشردن شستی استپ کنتاکتور اول و تایمر خاموش می شوند ولی پلاتین تایمر در وضعیت بسته باقی می ماند. پس از قطع تغذیه تایمر زمان سنجی آغاز شده و با اتمام آن کنتاکتور دوم خاموش خواهد شد. همانطور که می بینید خاموش شدن کنتاکتور دوم در این مدار با تاخیر زمانی انجام می شود.

در صورت رخ دادن حالت اضطراری می توان شستی قارچی را فشار داده و کل مدار را خاموش کرد. در نظر داشته باشید که پس از فشردن شستی قارچی باید تا اتمام زمان تایمر منتظر بمانیم. به عنوان مثال ممکن است تایمر روی 20 ثانیه تنظیم شده و ما شستی قارچی را تنها به مدت 10 ثانیه قطع کنیم. در این حالت کنتاکت فرمان تایمر وصل بوده و پس از آزاد شدن شستی قارچی بالافاصله بوبین کنتاکتور دوم روشن می شود.

برای رفع این گونه مشکلات می توان از تایمر سه سیمه استفاده کرد. تکرار می شود که اغلب تایمرهای تاخیر در قطع به صورت سه سیمه بوده و با یک پایانه ی مجزا کنترل می شوند. این روند باعث افزایش ایمنی، طولانی شدن زمان سنجی و دقت در کنترل مدار خواهد شد.

این مقاله تا چه حد برای شما مفید بود؟

میانگین امتیاز 4.6 / 5. تعداد رای: 5

6 پاسخ
  1. مهدی
    مهدی گفته:

    یه میکرو سویچ دارم که وقتی بهش یه ضربه میزنم لحظه ای شهرمان به شیر برقیم بده و بعد از ۵ ثانیه به شیر برقی فرمان قطع بده چجوری باید سیم کشیش کنم ممنون بهم بگین لطفا

    پاسخ
    • مثلث زرد
      مثلث زرد گفته:

      برای اینکار باید از یک رله کمکی استفاده کنید که میکروسوئیچ اون رو روشن و پایدار کنه و تایمر خاموشش کنه. متاسفانه امکان ترسیم و ارسال مدار نیست.

      پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *