ساعت فرمان آنالوگ
ساعت فرمان آنالوگ
ساعت آنالوگ در گروه تجهیزات مدار فرمان قرار داشته و در تابلو برق های زیادی استفاده می شود. در این مقاله ابتدا ساعت فرمان آنالوگ یا الکترومکانیکی را معرفی کرده و در ادامه نحوه تنظیم و نصب آن را فرا خواهیم گرفت. قبل از پرداخت به روش کار ساعت فرمان به این نکته توجه کنید که ساختار و روش استفاده از ساعت ها با تایمرها متفاوت است. در مقاله های قبلی شرح داده شد که تایمرها فانکشن های مختلفی داشته و به منظور زمان سنجی پس از یک فرمان استفاده می شوند. به عنوان مثال پس از فشار دادن شستی استارت در مدار فرمان ستاره مثلث تایمر زمان سنجی را آغاز می کند. در این مدار تفاوتی ندارد که در چه ساعت یا روزی از هفته شما شستی استارت را فشار دهید.
در این ویدئو با این ساعت آشنا شده و نحوه تنظیم و سیم بندی آن را فرا می گیریم. این ویدیو برگرفته از دوره جامع آموزش مدار فرمان مثلث زرد است.
معرفی و ساختار
در طرف مقابل ساعت فرمان قرار دارند. ساعت ها معمولا دارای یک یا چند پلاتین فرمان بوده و به منظور روشن و خاموش کردن بخشی از مدار در ساعات و روزهای مشخصی استفاده می شود. به عنوان مثال شما قصد دارید یک پمپ را در روزهای سه شنبه از ساعت 8 تا 10 صبح روشن کنید. بهترین و ساده ترین روش در این مدار فرمان نصب یک ساعت هفتگی است. ساعت ها در مدل های آنالوگ و دیجیتال ساخته می شوند که در این مقاله و بخش های بعدی آن ها را بررسی می کنیم.
ساعت فرمان آنالوگ در سه مدل یک ساعته، روزانه و هفتگی در شکلهای مختلف ساخته میشود. این ساعت مانند ساعتهای دیواری و مچی دارای یک موتور داخلی با دقت بسیار بالا است. این موتور با یک باتری معمولی و یا قابل شارژ تغذیه شده و میتواند ساعتها و حتی چند روز پس از قطع تغذیه به کار خود ادامه دهد. معمولا باتری های استفاده شده در ساعت فرمان با طول عمر بسیار بالا بین 2 تا 8 سال و بدون نیاز به سرویس و نگهداری است. ممکن است در برخی ساعت ها از باتری قابل شارژ استفاده شده باشد. در این مدل هنگام وصل بودن ولتاژ تغذیه، ضمن کار کردن موتور باتری داخلی نیز شارژ خواهد شد.
نحوه نصب ساعت فرمان آنالوگ
ساعت فرمان آنالوگ و صنعتی را می توان روی درب تابلو یا روی ریل های استاندارد نصب کرد. نکته ی اول در نصب ساعت فرمان توجه به ولتاژ تغذیه ی آن است. تغذیه ی ساعت فرمان به صورت DC و AC در بازه های مختلف می باشد. همواره سعی کنید ولتاژ تغذیه ی ساعت با ولتاژ مدار فرمان یکسان باشد. این کار سیم بندی را ساده تر کرده و تجهیزات دیگر مانند پاور و آداپتور را حذف می کند.
در تصویر زیر نحوهی اتصال تغذیه و پلاتینهای چند ساعت فرمان آنالوگ جهت روشن و خاموش کردن یک لامپ را مشاهده میکنید. در گزینهی (a) ساعت دارای یک پلاتین نرمال باز با شمارهی 3 و 4 و تغذیه با شمارهی 1 و 2 است. در گزینهی (b) پلاتین چنج آور با شمارههای 1، 3 و 5 و تغذیه با حروف L و N مشخص شده است. گزینهی (c) یک پلاتین چنج آور با اعداد 2، 4 و 6 و تغذیه موتور با اعداد 10 و 12 را نشان می دهد.
طبق تصویر زیر در اغلب ساعت های فرمان آنالوگ علاوه بر زبانههای تنظیم زمان، یک کلید با شکلهای مختلف نیز وجود دارد. این کلید برای کنترل وضعیت خودکار و دستی در ساعت تعبیه شده و توسط آن میتوان خروجی ساعت را در حالت روشن دائم، خاموش دائم و یا اتوماتیک قرار داد. تصویر کنید ساعت در بازه ی 8 تا 10 صبح تنظیم شده ولی شما قصد دارید آن را در ساعت 15 روشن کنید. برای اینکار توصیه می شود که کلید کنترل ساعت را در حالت روشن قرار داده و تنظیمات اصلی را تغییر ندهید. در برخی از ساعت ها می توان وضعیت پلاتین را از صفر یه یک و برعکس تغییر داد. به این منظور ممکن است یک کلید دیگر روی ساعت وجود داشته باشد.
در تصویر زیر مدار فرمان سه عدد ساعت برای خاموش و روش کردن کنتاکتورها را مشاهده می کنید. در این مدار با بستن سلکتور سوئیچ SF1 تغذیه ی هر سه ساعت فرمان متصل می شود. این ساعت ها دارای یک پلاتین فرمان به صورت N.C بوده که در مسیر کنتاکتورها استفاده شده است. از آنجایی که ساعت فرمان دائما در مدار است نیازی به استفاده از پایدار کننده در کنتاکتورها نمی باشد. این مدار دارای سیستم تست جداگانه نیز می باشد. همانطور که مشاهده می کنید با فشردن شستی SF2 جریان برق از سه عدد دیود عبور کرده و کنتاکتور ها را روشن می کند. اطلاعات مربوط به واحد تست بلاک را می توانید در مقاله انواع چراغ سیگنال مطالعه کنید.
جهت مطالعه ده ها مقاله ی تخصصی دیگر، بخش مقالات آموزش مدار فرمان را مشاهده کنید.
نحوه تنظیم ساعت فرمان آنالوگ
ساعت فرمان آنالوگ یا مکانیکی علاوه بر موتور دارای بخش های مختلفی شامل یک صفحهی گرد در حال چرخش، زبانههای تنظیم، پلاتینهای فرمان، سلکتور تغییر وضعیت و غیره می باشد. صفحهی گردان در ساعتها ممکن است ابعاد مختلفی داشته و یا در موقعیتهای مختلفی قرار بگیرد. نکتهی کلی در این مدل این است که با توجه به تصویر زیر قسمت خارجی صفحه گردان مدرج بوده و دارای تعداد زیادی زبانهی قابل تنظیم است.
هر یک از زبانهها با توجه به نوع ساعت و برند آن معرف مقدار خاصی از زمان است. جابهجایی هر زبانه در بازههای یک ساعته معمولا برابر با یک دقیقه و در بازههای 24 ساعته و هفتگی بین 10 تا 60 دقیقه میباشد. شما میتوانید طبق برنامهی مورد نظرتان این زبانهها را جابهجا کرده و با چرخش صفحه به صورت خودکار، از تغییر وضعیت پلاتین یا پلاتینهای داخلی ساعت در مدار فرمان استفاده کنید.
به عنوان مثال به تصویر زیر توجه کنید. در این ساعت حرکت صفحه ی دوار از پایین به بالا بوده و قرار گرفتن زبانهها در موقعیت مشخص شده با فلش، باعث تغییر وضعیت پلاتینها خواهد شد. ساعتهای فرمان که دارای بازههای یک روزه و هفتگی هستند مانند تمام ساعتهای دیگر دارای عقربه یا خطوطی هستند که زمان دقیق را نمایش میدهد. در ساعت ها با بازهی کاری یک ساعته امکان نمایش زمان حقیقی از شبانه روز وجود ندارد.
بعد از نصب ساعت فرمان و با توجه به موقعیت عقربهها باید ساعت و دقیقه را تنظیم کنیم. برای تنظیم ساعت ممکن است روشهای مختلف یا خاصی از طرف شرکت سازنده ارائه شده باشد. توجه داشته باشید که هر گونه حرکت غیرمتعارف میتواند به مکانیزم داخلی ساعتها آسیب بزند.
طبق تصویر زیر و گزینهی (a) برخی از ساعتهای فرمان آنالوگ دارای کاور محافظ هستند. برای تنظیم این ساعتها ابتدا باید کاور را باز کرده تا به مکانیزم دسترسی پیدا کنیم. این کاور معمولا قسمتی برای قفل و پلمپ کردن نیز داشته تا از تغییر تنظیمات ساعت توسط افراد غیر مجاز جلوگیری شود. در گزینهی (b) از یک ابزار کوچک مانند پیچ گوشتی استفاده شده تا صفحهی مدرج چرخانده شود.
توجه کنید که جهت چرخش صفحه در بیشتر ساعتها باید به صورت ساعتگرد باشد. این کار در گزینههای (c) و (d) بدون ابزار و توسط دست قابل انجام است. در گزینهی (c) قسمت خارجی صفحهی دوار و در گزینهی (d) عقربهی دقیقه شمار چرخانده میشود. این کار را تا جایی انجام میدهیم که ساعت زمان حقیقی از شبانهروز را نمایش دهد. هنگام تنظیم حتما به قبل از ظهر و بعد از ظهر بودن ساعت هم توجه کنید. در برخی از ساعتها بعد از 12 ظهر عدد 13 و در برخی مجدد عدد 1، نمایش داده میشود.
در قسمتهای قبل با تنظیم برنامه و زمان در ساعت فرمان آنالوگ آشنا شدیم. این ساعتها با توجه به برند و مدل دارای تعداد مختلفی پلاتین باز، بسته یا چنج آور و دو ترمینال برای تغذیهی الکتریکی هستند. طبق تصویر زیر پلاتینهای ساعت با توجه به زبانههای تنظیم شده تغییر کرده و مدار فرمان را کنترل میکنند.
برای تنظیم ساعت فرمان آنالوگ هفتگی علاوه بر زمان، باید روز هفته را نیز مشخص کنیم. به همین علت این ساعتها دارای صفحهی مدرج با دو قسمت تنظیمی هستند. با مشخص کردن روز هفته و ساعتهای مورد نظر در این ساعت میتوانیم تجهیزات را با برنامههای متفاوت در روزهای مختلف از هفته خاموش و روشن کنیم. در تصویر زیر یک نمونه ساعت فرمان آنالوگ هفتگی را مشاهده می کنید.
ساعت فرمان قابل نصب در پریز برق
ساعتهای فرمان آنالوگ از نظر روش نصب فیزیکی در مدلهای قابل نصب روی ریلهای استاندارد، روی درب تابلو و قابل نصب در پریزهای برق تک فاز ساخته میشوند. طبق تصویر زیر مدلهای قابل نصب در پریز دارای درگاهی جهت اتصال مستقیم دو شاخه بوده و جهت کنترل یک دستگاه کوچک به کار میروند. در نظر داشته باشید این ساعت ها طبق استاندارد پریزها در مدل های مختلف ساخته شده و و اغلب مجهز به سیم ارت نیز هستند.
این ساعت ابتدا داخل پریز قرار گرفته و سپس دوشاخهی دستگاه به آن متصل میشود. با این کار میتوانیم دستگاه را طبق برنامهی زمانبندی و یا به صورت دستی خاموش و روشن کنیم. در این نمونه کلید تغییر وضعیت دستی و خودکار در کنار ساعت بوده و در تصویر مشخص نیست.
مزایا و معایب ساعت فرمان آنالوگ
ساعتهای فرمان آنالوگ از نظر ساختمان، تنظیمات و بهرهبرداری ساده هستند ولی میتوان موارد زیر را از معایب آنها دانست:
- دارای قطعات مکانیکی هستند و عمر مفید آنها نسبت به نمونههای دیجیتال کمتر است.
- هنگام کار صدای کمی تولید میکنند.
- قابلیت تنظیم خودکار ساعت، جابهجایی ساعت در فصلها و تنظیم از راه دور در آن وجود ندارد.
- بازه ی تنظیمی در آن ها بزرگ بوده و معمولا با جابجایی هر زبانه بین 10 تا 15 دقیقه تغییر می کند.
برای رفع مشکلات فوق می توان از انواع ساعت فرمان دیجیتال استفاده کرد. این ساعت ها در مقاله بعدی بررسی شده اند.
عالی
از نظر شما ممنون هستیم. لطفا فرم نظر سنجی رو کامل کنید تا محتوای مورد نیاز و علاقه ی شما تهیه بشه.
هنوز کاملا اشنا نشدم
سلام. وقت بخیر. یعنی خواندن این مقاله کاملا مفید نبود؟
سلام وقت بخیر. من متوجه نشدم میشه ساده تر توضیح بدین
سلام وقت بخیر. ساعت های آنالوگ زبانه هایی برای تنظیم دارن. مثلا ساعت های تبن به شکل دایره هستن و زبانه ها اطرافشون هست. باید یک ساعت رو به صورت فیزیکی بررسی کنید.
با عرض سلام و خسته نباشید . اگه کلید روی حالت دائم روشن بزاریم اون یکی کلید رو حالت یک میاد منظورم کلید ۱۰۱۰۱۰؟
سلام وقت بخیر. برای حالت دائم کافیه کلید پایئن رو تغییر وضعیت بدید. اون کلید بالا با مکانیزم ساعت کار می کنه.
بنده ۱ تایمر دیجیتال مدل۶۰۱ ستاره مثلث خریدم ب تاریخ تولیدش توجه نکردم (تولید۲۰۱۰)احتمال اینکه باتری صفحه رو روشن نکنه میتونم باتری رو عوض کنم؟؟
در ساعت های آنالوگ باتری به صورت قابل شارژ هست. اگر مدتی به برق وصل بود و بعد از قطع برق عملکرد درستی نداشت باید باتری رو تعویض کنید.