سری و موازی کردن سنسورها

سری و موازی کردن سنسورهای دو و سه سیمه

در این مقاله ابتدا  علت سری و موازی کردن سنسورها را بررسی کرده و با مزایا و معایب آن آشنا می شویم. در اتصال سری و موازی سنسورهای دو و سه سیمه نکات مهمی وجود دارد که با آن ها بیشتر آشنا خواهیم شد.

علت سری و موازی کردن سنسورها

هدف اصلی از طراحی مدار فرمان ساخت یک برنامه‌ی منطقی با یک هدف مشخص است. این کار با سری و موازی کردن المان‌های مختلف مانند شستی‌ها، میکروسوئیچ‌ ها، جوی استیک، انواع پلاتین فرمان کنتاکتورها، تایمرها، سیستم‌های حفاظتی و … انجام می‌شود. در سری و موازی کردن المان ها باید به نوع، ولتاژ، شرایط کار و … آن‌ها دقت شود. در مدار فرمان بیشتر المان‌های دیجیتال در مدل‌های رله‌ای و جامد با یکدیگر ترکیب می‌شوند.

از آن‌جایی که سنسورهای دیجیتال با خروجی رله و حالت جامد نیز می‌توانند به صورت مستقیم در مدار فرمان استفاده شوند، فرا گرفتن روش‌های سری و موازی کردن آن بسیار اهمیت دارد. در ادامه و قبل از بررسی نکات الکتریکی، برخی از مزایا و معایب این کار آورده شده است.

مزایا

  • سری و موازی کردن سنسورها باعث کاهش تعداد و یا حذف رله‌های قابل برنامه‌ریزی، فرمان و کمکی در مدارهای معمولی می‌شود.
  • در مدارهای پیچیده سنسورها برای فرمان به کنترلرهای منطقی مانند PLC ها استفاده می‌شوند. با سری و موازی کردن سنسورها می‌توان استفاده از کنترلرها را به حداقل رساند چون ورودی‌های کمتری از آن‌ها اشغال می‌شود.
  • با اشغال کمتر ورودی‌های یک کنترلر، علاوه بر کاهش هزینه‌های نصب و سیم‌بندی، حجم برنامه‌نویسی آن نیز کاهش پیدا می‌کند چون در این حالت تنها نتیجه‌ی کار چند سنسور وارد کنترلر خواهد شد.

معایب

  • طراحی و پیاده‌سازی مدارهای منطقی با سنسورهای سری و موازی شده به تجربه، اطلاعات و شناخت کامل سنسورها نیاز دارد.
  • در سری و موازی کردن سنسورها محدودیت‌های تعداد وجود دارد.
  • در برخی موارد زمان عیب یابی، تعمیر و توقف این مدار افزایش پیدا می‌کند. این مثال هزینه‌های یک سیستم را افزایش می‌دهند.
  • سری و موازی کردن سنسورها ممکن است روی دقت و راندمان آن‌ها تاثیر منفی داشته باشد.

بعد از مطالعه‌ی مزایا و معایب اتصال سنسورها، بهتر است با موقعیت‌هایی که سیم‌بندی سنسورها به صورت سری و موازی می‌تواند مفید باشد، آشنا شویم. در این قسمت سه مثال کلی را مشاهده می‎کنید. این سنسورها می‌توانند اتصال سری یا موازی داشته باشند. در تصویر زیر اتصال 6 سنسور القایی سیلندری را برای کنترل ابعاد و شکل ظاهری محصول مشاهده می‌کنید.

هر یک از این سنسورها محدوده‌ی خود را کنترل کرده و سیگنال صحیح یا نادرست را به سنسورهای دیگر ارسال می‌کنند. در نهایت تمام سیگنال‌ها با یکدیگر ترکیب و یک نتیجه‌ی نهایی به کنترلر ارسال می‌شود.

در تصویر زیر از دو سنسور مافوق صوت دیجیتال برای کنترل بسته‌بندی محصولات استفاده شده است. در صورتی که یکی از ردیف‌ها خالی باشد، سیگنال صحیح به کنترلر ارسال نشده و بسته‌بندی از خط خارج می‌شود.

در تصویر زیر از دو سنسور نوری بازتابی بدون رفلکتور برای تشخیص موقعیت نصب تجهیزات در یک قطعه استفاده شده است. در صورتی که هر دو سنسور فرمان صحیح را صادر کنند، قطعه به عنوان محصول صحیح شناخته خواهد شد.

سنسورهای نوری، سنسورهای نوری بدون رفلکتور

جهت مطالعه ده ها مقاله ی تخصصی دیگر، بخش مقالات آموزش مدار فرمان را مشاهده کنید.

موازی کردن سنسورهای دو سیمه

موازی کردن المان‌های دیجیتال با هدف دست‌یابی به منطق OR انجام می‌شود. این منطق بیان کننده‌ی امکان استفاده از چند تجهیز برای راه اندازی یک مدار یا قسمتی از آن می‌باشد. به عبارت ساده‌تر با موازی کردن المان‌های دیجیتال، امکان صدور فرمان از چند محل یا توسط چند قطعه فراهم می‌شود. موازی کردن المان‎هایی که از پلاتین استفاده می‌کنند کار سختی نیست. در این روش کافی ست ورودی‌ها و خروجی‌های چند المان به یکدیگر متصل شود. به عنوان مثال در تصویر  زیر، موازی کردن چند شستی استارت نمایش داده شده است.

انوان شستی ها، شستی های استارت

موازی کردن سنسورهایی که خروجی الکترونیک دارند مقداری پیچیده‌تر از حالت پلاتین‌های خشک است. به عنوان مثال برای موازی کردن سنسورهای دو سیمه باید این نکات را در نظر داشته باشید:

  • با توجه به این‌که سنسورهای دو سیمه دارای جریان نشستی در حالت خاموش هستند، باید اطمینان حاصل کنید که جمع جریان سنسورهای موازی، باعث اختلال در عملکرد بار متصل شده به آن‌ها نمی‌شود.
  • وقتی یکی از سنسورهای موازی تحریک شود، بیشتر جریان از آن عبور کرده و ممکن است تغذیه‌ی سنسورهای دیگر با مشکل مواجه شود.
  • در صورت قطع تغذیه‌ی سنسورهای دیگر، آن‌ها تا وقتی سنسور اول به حالت خاموش برنگشته، نمی‌توانند وجود یا عدم وجود اجسام را تشخیص دهند.
  • با خاموش شدن سنسوری که تحریک شده، سنسورهای دیگر با تأخیر زمانی وارد مدار خواهند شد. راه اندازی مجدد ممکن است باعث صدور فرمان اشتباه نیز بشود.

انواع سنسورها، سنسورهای القایی

موازی کردن سنسورهای سه‌سیمه

موازی کردن سنسورهای سه سیمه با منبع تغذیه‌ی متناوب به خاطر اختلالات اسیلاتور در هنگام راه‌اندازی توصیه نمی‌شود اما در مدل‌های جریان مستقیم محدودیت خاصی برای این کار وجود نداشته و حتی می‌توان 20 تا 30 سنسور را باهم موازی کرد. طبق تصویر زیر، این نوع از سنسورها بدون هیچ مشکلی می‌توانند با رله های الکترومکانیکی موجود در کنترلرهای دیگر مانند کنتاکتور، تایمر و … نیز موازی شوند.

اتصال موازی سنسور با رله

در ادامه جهت موازی کردن سنسورهای جریان مستقیم سه سیمه باید موارد ذیل را مد نظر داشته باشید:

  • جریان نشتی سنسورها با یکدیگر جمع شده و درنهایت روی بار قرار می‌گیرد اما معمولا این جریان باعث راه‌اندازی بار یا تحریک آن نمی‌شود.
  • موازی کردن سنسورهای کلکتور-باز یا Open-Collector بدون مشکل انجام می‌شود اما در نمونه‌های دیگر باید طبق تصویر بالا و گزینه‌ی a، از یک دیود در خروجی هر سنسور استفاده می‌شود. این دیود از سنسور در مقابل ورود ولتاژ معکوس جلوگیری می‌کند.
  • دیود استفاده شده در خروجی سنسورها از افزایش جریان سنسور فعال و مصرف آن در سنسورهای غیرفعال دیگر نیز جلوگیری می‌کند.
  • قرار دادن دیود در خروجی سنسور ممکن است باعث از کار افتادن LED نمایشگر وضعیت سنسور شود.
  • در صورتی که دیود خروجی جزئی از مدار سنسور باشد، نیازی به اضافه کردن دیود دیگر نیست.

سری کردن سنسورهای دو‌سیمه

سری کردن المان‌های دیجیتال با هدف دست‌یابی به منطق AND انجام می‌شود. این منطق بیان کننده‌ی این قانون است که برای راه اندازی یک مدار یا بخشی از آن، تمام المان‌ها باید مشارکت داشته باشند. به عبارت ساده‌تر با سری کردن المان‌های دیجیتال، هنگامی فرمان صادر می‌شود که تمام آن‌ها به صورت هم‌زمان فعال یا غیرفعال شوند. سری کردن المان‎هایی که از پلاتین استفاده می‌کنند کار سختی نیست. در این روش کافی ست خروجی المان اول به ورودی المان دوم متصل شود.

به عنوان مثال در تصویر زیر، سری کردن چند شستی استارت نمایش داده شده است. سری کردن سنسورهایی که خروجی الکترونیک دارند مقداری پیچیده‌تر از حالت پلاتین‌های خشک است به همین علت در ادامه‌ به بررسی نکات مهم پرداخته شده است.

سری کردن سنسورهای دو‌سیمه طبق تصویر زیر به صورت کلی توصیه نمی‌شود اما در صورت اجبار باید موارد زیر را مد نظر داشته باشید:

  • طبق قانون اتصال سری، ولتاژ کل مدار روی عناصر آن تقسیم می‌شود. در صورتی که تمام سنسورهای سری شده در مدار، دارای مشخصات یکسانی باشند، ولتاژ منبع بر تعداد آن‌ها تقسیم می‌شود.
  • هر سنسور سری شده فعال در مدار بین 0.7 تا 2.5 ولت افت ولتاژ ایجاد خواهد کرد.
  • در هنگام محاسبه‌ی ولتاژ بار، باید تمام افت ولتاژهای ایجاد شده توسط سنسورهای سری مانند V1 و V2 از ولتاژ منبع تغذیه یا Vt کم شود. لازم به ذکر است که سنسورها می‎توانند برای راه اندازی بار یا رله‌ها، کنتاکتورها و … استفاده شوند.

سنسورهای دو و سه سیمه

سری کردن سنسورهای سه‌سیمه

سری کردن سنسورهای سه‌سیمه همانند تصویر زیر، قابل انجام است ولی باید نکات زیر را مد نظر قرار دهید:

  • میزان جریان خروجی سنسورهای سری شده به ترتیب افزایش پیدا می‌کند. این جریان شامل جریان بار به علاوه‌ی جریان مصرفی سنسور بعدی است.
  • هر سنسور سری شده فعال در مدار بین 0.7 تا 2.5 ولت افت ولتاژ ایجاد خواهد کرد.
  • در هنگام محاسبه‌ی ولتاژ بار، باید تمام افت ولتاژهای ایجاد شده توسط سنسورهای سری مانند V1 و V2 از ولتاژ منبع تغذیه یا Vt کم شود.
  • به علت این‌که منبع تغذیه‌ی سنسورهای پایین دست از خروجی سنسورهای بالادست تأمین می‌شود، زمان تأخیر ناشی از وصل منبع تا آماده شدن سنسور برای عملکرد باید لحاظ شود.
  • در اتصال سری سنسورهای سه سیمه، عملکرد صحیح چراغ‌های LED برای نمایش وضعیت سنسور تضمین نخواهد شد.

انواع سنسورها، سنسورهای دو و سیمه

این مقاله تا چه حد برای شما مفید بود؟

میانگین امتیاز 3.6 / 5. تعداد رای: 5

2 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *