فلوتر ساچمه ای
فلوتر ساچمه ای
فلوتر ساچمه ای یکی از ساده ترین و پرکاربرد ترین تجهیزات به کار رفته در مدار فرمان یا تابلو برق صنعتی جهت کنترل پمپ است. فلوتر ساچمه ای یا Float Switch از نظر نوع و تعداد پلاتین‌های خروجی در مدل‌های متنوعی ساخته می‌شود. در اغلب موارد این فلوتر از یک محفظه ی مقاوم در برابر نفوذ آب ساخته می شود. طبق بخش (a) از تصویر زیر معمولا در این محفظه یک گوی فلزی به همراه یک زبانه و یک میکروسوئیچ وجود دارد. اتصالات میکروسوئیچ داخلی توسط یک کابل فرمان با طول مشخص به بیرون هدایت شده و اطراف آن کاملا آب بندی شده است.
معرفی و ساختار
شناور استفاده شده در فلوتر ساچمه ای از نظر وزن به شکلی طراحی شده تا به صورت شناور روی آب قرار بگیرد. این امر باعث حرکت آن با توجه به تغییرات سطح مایع شده و جابجایی در نهایت باعث حرکت گوی فلزی خواهد شد. این پروسه را می توانید در بخش (b) از تصویر زیر مشاهده کنید. جابجایی گوی فلزی باعث برخورد آن به زبانه و تغییر در وضعیت پلاتین های میکروسوئیچ می شود. در این مدل معمولا میکروسوئیچ دارای یک پلاتین چنج آور د یک کابل سه رشته است. در کابل فلوتر ساچمه ای یک مشترک و یک نرمال باز و بسته وجود دارد. استفاده از پلاتین نرمال باز یا بسته با توجه به مدار فرمان انجام می شود. به عبارت ساده تر شما باید مشخص کنید که قصد استفاده از فلوتر جهت صدور فرمان روشن یا خاموش را دارید. لازم به ذکر است که باتوجه به نوع فلوتر ممکن است از قطعات مختلفی مانند میکروسوئیچ، سنسور یا رید رله برای مشخص کردن موقعیت ساچمه استفاده می‌شود.
فلوتر ساچمه ای باید از بالای مخزن نصب شده و در محلی قرار بگیرد تا دیواره ها و دیگر اجزای داخل منبع باعث محدودیت حرکت آن نشوند. از طرفی شناور نباید در مسیر مایع بوده و تلاتم زیادی داشته باشد. به منظور تنظیم شعاع کاری فلوتر معمولا از یک وزنه استفاده می شود. این وزنه دارای یک سوراخ بوده و روی کابل فرمان قرار می گیرد. فاصله ی کم این وزنه با شناور باعث افزایش حساسیت آن به تغییر سطح مایع می شود. به عبارت دیگر با کمتر کردن شعاع حرکت شناور، رله ی خروجی سریع تر عکس العمل نشان می دهد. با این کار پمپ یا شیرهای برقی به سرعت خاموش و روشن می شوند. با بیشتر کردن فاصله ی وزنه از شناور می توان دامنه ی بین حد پائین و حد بالا را بیشتر کرد.
فلوترهای ساچمه ای ارزان قیمت بوده و به سادگی نصب و سیم‌بندی می‌شود. این فلوتر فاقد تغذیه بوده و یکی از ساده ترین روش های کنترل سطح مایعات است. مشکل اصلی این فلوتر نفوذ آب به قسمت های برقدار است. به عنوان مثال در صورت استفاده از ولتاژ 220 ولت در مدار فرمان ممکن است باعث ایجاد برقگرفتگی شود. البته محفظه ی این فلوترها به حد مناسبی مقاوم بوده و می توانند چندین سال بدون مشکل کار کنند. از طرفی با استفاده از ولتاژ بسیار پائین، بریکر نشتی جریان و یا هردو در مدار فرمان فلوتر می توان مشکل برقگرفتگی را حل کرد. در نظر داشته باشید که استفاده از فلوتر ساچمه ای جهت کنترل مایعات اسیدی، نفتی، با دمای بسیار بالا و موارد مشابه توصیه نمی شود.
نحوه نصب فلوتر ساچمه ای
فلوتر ساچمه ای به تغذیه‌ی الکتریکی نیاز نداشته و پلاتین‌های آن می‌توانند برای روشن و خاموش کردن آلارم، کنتاکتور، و یا باز و بست شیرهای برقی استفاده شوند. این قطعه در مدل‌های مختلف از نظر نوع و تعداد شناور و پلاتین‌های خروجی مانند یک مرحله‌ای، دو مرحله‌ای و چند مرحله‌ای ساخته می‌شوند. موضوع مهم در این بحش نحوه نصب فلوتر ساچمه ای است. در صورت نصب اشتباه و یا تنظیم نادرست فلوتر ممکن ممکن است مدار فرمان دچار اشکال شده و به درستی کار نکند.
فلوتر ساچمه ای به تغییرات سطح مایع وابسته بوده و نباید در طول حرکت دچار مشکل شود. در درجه ی اول باید از نصب صحیح فلوتر اطمینان حاصل کنیم. برای این کار توصیه می شود که مخزن را خالی کرده و سپس به نصب فلوتر اقدام کنید. آیتم های مهم در خصوص نصب فیزیکی فلوتر در تصویر زیر آورده شده است. در این مثال از یک پمپ آب کفکش برای تخلیه ی مخزن استفاده می شود. همانطور که مشاهده می کنید در این دیاگرام فاصله های مجاز با حروف انگلیسی مشخص شده است.
در تصویر بالا حرف a کوچک نمایش دهنده‌ی فاصله‌ی بین وزنه و انتهای محفظه‌ی شناور در حالت مستقیم است. این فاصله همیشه باید کمتر از قسمت مشخص شده با A بزرگ باشد. حرف A بزرگ معرف محل قرگیری کابل فرمان تا دیواره ی مخزن یا منبع است. رعایت نکردن این فاصله باعث می‌شود تا با بالا آمدن سطح مایع، شناور به دیواره گیر کرده و حرکت نکند. از طرفی موقعیت وزنه باید با توجه به حد بالای فلوتر نیز تست شود. در صورتی که وزنه در موقعیت مناسب نسب نشود امکان سر ریز شدن مخزن وجود خواهد داشت.
حرف d کوچک معرف حد پائین فلوتر است. در این مثال با قرارگیری شناور در نقطه ی d باید فرمان خاموش به پمپ داده شود. حرف D بزرگ در تصویر نشان دهنده ی حداقل آبی است که از خشک کار کردن پمپ جلوگیری می کند. با توجه به این شرایط فاصله‌ی مشخص شده با حرف d کوچک همواره باید بزرگ‌تر از فاصله‌ی مشخص شده با حرف D بزرگ باشد. در صورت رعایت نکردن این نکته پمپ بدون آب کار کرده و صدمه می‌بیند. توصیه می شود حد پائین فلوتر را به نحوی تنظیم کنید که بدنه ی پمپ های کف کش و شناور از سطح آب خارج نشود. خارج شدن بدنه ی پمپ از آب به معنی از دست رفتن خنک کننده گی پمپ و افزایش دمای آن است.
فلوتر ساچمه ای به صورت شناور در مایع بوده و نباید حرکت آن تحت تاثیر شرایط دیگر قرار بگیرد. به عبارت دیگر علاوه بر رعایت کردن فاصله‌های ذکر شده باید به محل نصب فلوتر ساچمه ای نیز توجه شود. در بخش (a) از تصویر زیر عدم رعابت فاصله بین فلوتر و پمپ را مشاهده می کنید. در صورت نزدیکی بیش از حد فلوتر به پمپ، نیروی مکش روی آن تاثیر گذاشته و اجازی شناور بودن را به آن نمی دهد. قابل ذکر است که فاصله ی مناسب باید با دریچه ی تخلیه ی مخزن نیز رعایت شود.
نکته ی دیگر تلاتم مایع داخل مخزن است. همانطور که در بخش (b) مشاهده می کنید فلوتر نباید تحت تاثیر تلاتم و دریچه ی ورودی مایع قرار بگیرد. به عبارت دیگر ریزش مایع روی فلوتر یا تلاتم بیش از حد باعث جلوگیری از کار صحیح فلوتر می شود. برای رفع این مشکل باید تا حد ممکن فلوتر از قسمت های وروی فاصله داشته باشد. در برخی از منبع ها از یک دیواره ی فلزی یا بتنی برای جدا کردن ورودی و کاهش تلاتم آب استفاده می شود.
نقشه مدار فرمان فلوتر ساچمه ای
فلوتر ساچمه ای معمولا دارای یک پلاتین چنج آور و کابل فرمان سه رشته است. از آنجایی که این فلوتر به تغذیه نیاز ندارد کابل فرمان آن شامل مشترک، پلاتین نرمال باز و پلاتین نرمال بسته است. علامت مداری فلوتر یا کلید شناور به صورت کلی در تصویر زیر آورده شده است. نحوه ی سیم بندی فلوتر باید مطابق با هدف مدار فرمان باشد. به عنوان مثال نصب فلوتر جهت کنترل اتوماتیک پمپ برای پر نگه داشتن مخزن با نمونه های دیگر متفاوت است. در برخی موارد از فلوتر تنها جهت جلوگیری از خشک کار کردن پمپ استفاده می شود. نحوه ی خاموش و روشن کردن پمپ در این مدار فرمان می تواند به صورت دستی، بر اساس ساعت و یا طبق دستورات دیگری انجام شود.
در تصویر زیر یک مدار فرمان با استفاده از فلوتر ساچمه ای آورده شده است. در این مدار از فلوتر جهت جلوگیری از خشک کار کردن پمپ استفاده شده و فرمان خاموش و روشن به صورت دستی صادر می شود. در بالاترین قسمت مدار از بریکر ترکیبی شامل حفاظت اضافه بار، اتصال کوتاه و نشتی جریان استفاده شده است. این بریکر تا حد زیادی ایمنی مدار را افزایش می دهد. خروجی بریکر وارد بی متال محافظ پمپ شده و در سپس وارد ترمینال نرمال بسته ی فلوتر ساچمه ای می شود. این ترمینال در صورتی که آب داخل مخزن وجود داشته باشد اجازه ی استارت را خواهد دارد.
پس از کنتاکت فلوتر یک شستی استپ اضطراری وجود دارد. همانطور که مشاهده می کنید این شستی از نوع قفل شو نبوده و فقط به عنوان توقف مدار استفاده می شود. با فشردن شستی و در صورت بسته بودن بریکر، کنتاکت بی متال، فلوتر و شستی استپ برق به بوبین کنتاکتور خواهد رسید. در این حالت بوبین روشن شدن و از طریق پلاتین نرمال باز پایدار می شود. در این مدار الکتروپمپ تا زمانی که شستی استپ فشرده شده و یا مایع داخل مخزن خالی شود به کار خود ادامه خواهد داد. البته در این مدار فرمان هر یک از موارد قطع برق، قطع بریکر، عملکردن بی متال، خالی شدن مخزن یا فشردن شستی استپ باعث خاموش شدن کنتاکتور می شود.
همانطور که مشاهده می کنید پس از خالی شدن مخزن کنتاکت نرمال بسته یا N.C فلوتر ساچمه ای باز شده و مدار را خاموش می کند. نکته ی مهم در این مدار عدم راه اندازی خودکار است. به عبارت دیگر با پر شدن مخزن و بسته شدن پلاتین فلوتر دیگر کنتاکتور روشن نشده و نیاز به استارت دارد. در مدارهای پیچیده تر ممکن است فرمان استارت از طریق ساعت، سطح مخزن دیگر، پی ال سی و غیره صادر شود.
در تصویر زیر نمونه هایی از فلوترهای ساچمه ای و اجزای داخلی آن را مشاهده می کنید. همانطور که شرح داده شد حرکت فلوتر و جابه جا شدن ساچمه ی داخل آن یک پلاتین چنج آور را تغییر می دهد. با این فلوتر تنها می توان دو وضعیت پر و خالی مخزن را مشخص کرد. به منظور افزایش کنتاکت های فرمان با توجه به سطح های پر، خالی، میانی و غیره می توان از تعداد بیشتری فلوتر استفاده کرد. قابل ذکر است که نمونه هایی از فلوتر ساچمه ای با چند شناور برای مشخص کردن سطوح بیشتر نیز تولید شده است.
جهت آشنایی با دیگر مدل های فلوتر و تجهیزات به کار رفته در مدارهای صنعتی لطفا مقالات آموزش مدار فرمان را مطالعه کنید.
با سلام و تشكر و قدر داني از سايت مفيدتان
اخيرا تانك ذخيره اب برا واحد اپارتمان با فلوتر ساچمه اي نصب كرده ايم
كه بدرستي كار نميكند و وقتي اب تانك تخليه ميشود پمپ بكار نميافتد
كه علت انرا ميدانم كه بعد از پر شدن سر فلوتر بطرف بالا نميايد
هدف من از مزاحمت اينستكه ايا شناور همراه سطح اب بالا و پايين بايد برود
يا در ته مخزن بماند . فعلا لوله كش ميگويد محل ان ته تانك است . اگر شناور
روي سطح اب بايد حركت كند با وزنه تعادل بايد تنظيم كرد ؟
از اينكه وقتتان را گرفتم پوزش ميطلبم . سايت تلفن نداشت كه تماس بگيرم
لطفا به ايميك جواب دهيد يا پيامك بدين تماس بگيرم ۰۹۱۳۱۱۶۳۲۹۲
سلام. وقت بخیر. شناور باید با سطح آب بالا و پائین بره تا ساچمه ی داخلی اون کلید رو تغییر بده. شما باید کابل رو طوری تنظیم کنید که شناور به جایی گیر نکته. وزنه هم برای تنظیم حد بالا و حد پائین حرکت شناور هست. به کانال آپارات ما مراجعه کنید و ویدئوی قرار دادن فلوتر رو مشاهده کنید. http://www.aparat.com/mosalasezard
سلام خسته نباشید
ببخشید برای فلوتر های ساچمه ای مثلا موتور ما ۲۰ کیلو واته وجریانش زیاده مثلا فلوتر تا ۱۶ امپر موجوده ایا مجاز هستیم که فلوتر رو به کار ببریم؟
سلام وقت بخیر. برای افزایش ایمنی و طول عمر فلوتر اصلا این کار توصیه نمیشه. بهتره از یک کنتاکتور در کنار فلوتر استفاده کنید.
سلام وقت بخیر
ما دو تا مخزن داریم که یک الکتروپمپ ۳ فاز آب رو از مخزن ۱ به مخرن ۲ انتقال میده (بطوریکه با یک کلید شناور وزنه ای وقتی مخزن ۲ پر شد پمپ قطع میشه و وقتی خالی شد کنتاکتور فرمان وصل میگیره) حالا میخوایم یه فلوتر هم به مخزن ۱ اضافه کنیم که پمپ خشک کار نکنه آیا این کار با اضافه کردن فلوتر ساچمه ای به مخزن ۱ امکان پذیره؟ اگه آره ممنون میشم راهنمایی بفرمایید. اگه نه راه حل مناسب چیه؟
سلام وقت بخیر. بله قبلا این کار رو انجام دادیم. برای این کارباید دو فلوتر رو باهم سری کنید. مثلا کنتاکت باز از فلوتر مخزن ۲ با کنتاکت بسته از مخزن ۱. در این حالت اگر مخزن یک خالی بشه مدار قطع خواهد شد.
سلام وقت بخیر
از لحاظ ایمنی آیا فلوتر ساچمه ای خطر ندارد؟ چون فاز را به فلوتر می دهیم و بعد خروجی آن به کنتاکتور، ممکن است با گذشت زمان روکش سیم و کابل زخم شده و در اثر تماس با آب خطر ساز شود
سلام. بله این امکان وجود داره. می تونید از بریکر نشتی جریان یا محافظ جان در این مدار استفاده کنید.
سلام و خسته نباشید یه فلوتر ساچمه ای نصب کردم روی یه کف کش تو عمق هشتاد متری ولی فلوتر عمل نمیکنه میاریم بیرون تست میکنیم سالم ولی داخل اب میزاریم عمل نمیکنه و اینم فلوتر وزنه نداره احتمال داره که از وزنه باشه یعنی نبود وزنه باعث درست عمل نکردن فلوتر بلشه
سلام. بله وضعیت وزنه خیلی مهمه. در ضمن باید کنترل کنید که شناور به دیواره های چاه گیر نکنه
سلام؛
فاز را به فلوتر ندهید بل‌که نول را به فلوتر بدهید. در آن صورت خطری نخواهد داشت. در صورت اشکال فقط پمپ به کار می‌افتد. راه دوم استفاده ترانس و رله‌ی ۱۲ ولت یا مشابه است یعنی ولتاژ پایین به فلوتر و برق ۲۲۰ به رله وسل می‌شود و هیچ خطری ندارد.
سلام وقت بخیر. توضیح داده شده که با بریکر نشتی جریان این مشکل حل میشه.
سلام فلوتر وقتی پایین هست تیغه ها
تحریک میشه یا بالا؟
سلام. فلوترها اغلب دو کنتاکت یا یک کنتاکت چنج آور دارن. عملا هردو حالت ممکن و قابل استفاده هست.