پنجره آلارم Annunciator, Annunciator Window, Annunciator Panel

پنجره آلارم تجهیزی برای نمایش متمرکز آلارم های نورانی است. در مقالات قبلی با ساختمان و کاربری چراغ‌های سیگنال معمولی و مجتمع یا چندتایی آشنا شدیم. این موارد برای نمایش تعداد محدودی آلارم نورانی با انعطاف بسیار پایین در تابلو برق‌ها استفاده می‌شوند. در صورت نیاز به مدیریت تعداد زیادی آلارم نورانی به همراه آلارم های صوتی و غیره در تابلو برق می توان از پنجره آلارم استفاده کرد. طبق تصویر زیر پنجره آلارم در واقع یک قاب واحد است که در آن تجهیزات اخباری و کنترلی به صورت متمرکز قرار می‌گیرند. این قاب با ابعاد مختلف در شکل‌های مربع و مستطیل تولید شده و ضمن تمرکز اعلان‌ها، حجم تابلو را نیز کاهش می‌دهد.

تجهیزات پنجره آلارم

در تصویر زیر تعدادی از تجهیزات اخباری و فرمانی که می‌توان در رنگ‌ها و مدل‌های مختلف در پنجره آلارم یا مرکز آلارم استفاده کرد را مشاهده می‌کنید. در این تصویر گزینه ی (a) چراغ سیگنال یک واحدی یا مربع، (b) چراغ سیگنال دو واحدی، (c) چراغ سیگنال سه واحدی، (d) چراغ سیگنال دایره ای، (e) شستی مربع شکل، (f) سلکتور سوئیچ، (g) کلید قابل کنترل با سوئیچ و (h) آلارم صوتی یا بیزر است.

ضمن وجود ابعاد و رنگ های مختلف سیگنال ها در پنجره آلارم، قسمت بیرونی معمولا قابل پرینت بوده و می توان نوع اعلان را دقیقا روی آن‌ها چاپ کرد. در این حالت با روشن شدن هر سیگنال، نوشته‌ی روی آن نیز موضوع آلارم را مشخص می‌کند. قابل ذکر است که اغلب مراکز آلارم به هشدار صوتی، شستی ریست و شستی تست لامپ نیز مجهز هستند.

پنجره آلارم چگونه کار می‌کند؟

برای انتخاب پنجره آلارم مناسب باید سوال هایی را مطرح کنیم. این سوال ها مربوط به مدل دستگاه، تعداد آلارم‌ها، تجهیزات کنترلی، محل نصب، احتمال توسعه و غیره خواهند شد. اما قبل از در نظر گرفتن این شرایط، بهتر است با روش کار پنجره آلارم آشنا شویم. در تأسیسات حساس هر یک از رخدادهای مهم باید بلافاصله بررسی شوند. برای این کار تمام هشدارها و فرمان‌های حساس را جمع‌آوری کرده و در یک قسمت متمرکز می‌کنند. یکی از ابزارهای مهم برای این کار پنجره آلارم است. این تجهیز دارای ورودی و خروجی‌های زیادی بوده و می‌تواند بسیاری از خواسته‌های طراح را پوشش دهد.

هنگامی که از طرف تأسیسات به مرکز آلارم یک سیگنال هشدار فرستاده شود، یک یا چند لامپ روی مرکز روشن شده یا نوشته‌ای روی صفحه‌ی آن ایجاد می‌شود. لازم به ذکر است که مراکز آلارم جدید مجهز به صفحه نمایش بوده و خطاها را به صورت نوشتاری اعلام می کنند. در بیشتر موارد به همراه آلارم نورانی و نوشتاری یک آژیر نیز به صدا درآمده و اپراتور را احضار می‌کند.

معمولا اپراتور بلافاصله با فشردن یک شستی آلارم صوتی یا آژیر را خاموش کرده و سپس اطلاعات مربوط به آلارم‌ها را از روی چراغ‌ها و صفحه برداشت می‌کند. برخی از این آلارم‌ها فقط جهت اطلاع بوده و اپراتور می‌تواند بعد از ثبت، آن‌ها را ریست کند. برای ریست کردن هشدارهای نورانی یا نوشته‌های روی صفحه معمولا یک شستی روی پنجره آلارم و یا به صورت جداگانه در نظر گرفته می‌شود. آلارم‌های اضطراری یا فعال را نمی‌توان با فشردن شستی ریست پاک کرد. برای این کار باید علت صادر شدن هشدار بررسی و به سرعت رفع شود. با رفع علت هشدار می‌توان مرکز آلارم را ریست کرده و هشدارهای قبلی را حذف کرد.

تهیه‌ی‌ پنجره آلارم

بعد از مشخص کردن خواسته‌های خود از یک پنجره آلارم می‌توانید ساخت آن را به شرکت‌های تولید کننده واگذار کنید یا مدل‌های ماژولار گزینه‌ی مورد نظر خود را بسازید و یا از مدل‌های آماده استفاده کنید. در نظر داشته باشید که پنجره آلارم‌ها در مدل‌های معمولی، قابل برنامه‌ریزی و قابل اتصال به شبکه‌های صنعتی ساخته می‌شوند. در مدل قابل برنامه‌ریزی می‌توان نمایش، تنظیمات ثبت و ذخیره‌سازی آلارم‌ها، ارسال آلارم‌ها، نوع آلارم، رله‌های خروجی، آلارم صوتی، زمان و غیره را تغییر داده و یا کنترل کرد. در تصویر یک نمونه مرکز آلارم دیجیتال با صفحه‌ی نمایش و قابلیت درج آلارم‌ها به صورت نوشتاری را مشاهده می کنید. این موارد توسط کلیدهای روی پنل یا اتصال مرکز آلارم به تجهیزات دیگر از جمله PLC، کامپیوتر و غیره انجام می‌شود.

در مدل سفارشی باید بر اساس کاتالوگ و راهنمای شرکت‌های سازنده، ابعاد، تعداد چراغ‌ها، رنگ چراغ‌ها، ولتاژ کاری، نوشته‌ی روی هر واحد، تجهیزات فرمان شامل شستی‌ها، سوئیچ‌ها، تجهیزات ریست، تست لامپ، خروجی آلارم صوتی و غیره را مشخص کرده و سفارش تولید دهید. برخی از شرکت‌ها برای سفارش مرکز آلارم اقدام به طراحی نرم‌افزار نیز کرده‌اند. با این روش شما می‌توانید به سادگی مرکز مورد نظر خود را طراحی کرده و تصویر آن را به صورت کامل مشاهده کنید. در تصویر یک نمونه پنجره آلارم به همراه شستی های کنترلی، تست لامپ، ریست و غیره را مشاهده می کنید.

در مدل‌های ماژولار ابتدا باید قاب مورد نظر را از نظر ابعاد انتخاب کرده و در ادامه تجهیزات مورد نیاز را داخل آن قرار دهید. این کار شبیه به تکمیل کردن پازل بوده و در نهایت پنجره آلارم مورد نظر توسط شما ساخته می‌شود. برخی از برندها مراکز آماده‌ی آلارم را ارائه می‌کنند. شما می‌توانید از بین مراکز آلارم نورانی، خام، مخصوص پست برق، ترانسفورماتور، ژنراتور، سیستم اعلام حریق و غیره گزینه‌ی مورد نیاز خود را تهیه و نصب کنید. به عنوان مثال در تصویر زیر، یک مرکز آلارم آماده از نوع LED که با ابعاد استاندارد لوازم اندازه‌گیری ساخته شده را مشاهده می‌کنید. در این نمونه کافی ست آلارم‌های مورد نظر را روی لیبل‌ها نوشته و دستگاه را سیم‌بندی کنید. همان‌گونه که مشاهده می‌کنید این پنجره دارای کلیدهای تست لامپ، ریست و آلارم صوتی نیز می‌باشد.

مزایای پنجره آلارم

همانطور که شرح داده شد چراغ‌های سیگنال توانایی نمایش آلارم‌های فعال را داشته و نمی‌توانند آلارم‌هایی که قبلا رخ ‌داده و برطرف شده‌اند را در حافظه‌ی خود قرار دهند. از طرفی این قطعات از نظر نوع خاموش و روشن شدن، فعال کردن آلارم‌های دیگر، آژیر و غیره قابل برنامه‌ریزی نبوده و گزینه‌های خوبی برای سیستم‌های بسیار حساس نیستند. برای رفع مشکلات ذکر شده و مدیریت بهتر آلارم‌ها در یک سیستم حساس و دقیق می‌توان از مرکز یا پنجره آلارم استفاده کرد. برخی از مزایای مرکز آلارم عبارت است از:

• مدیریت تعداد زیادی آلارم در یک قاب و به صورت متمرکز
• نصب و سیم‌بندی سریع‌تر
• نمایش حالت‌های مختلف آلارم مانند موارد فعال و برطرف شده
• قابلیت فعال کردن آلارم‌های دیگر، آژیر و …
• قابلیت نصب تجهیزات مانند شستی‌ها، کلیدهای سلکتوری و …
• وجود کلیدهای تست لامپ، قطع آژیر، حذف آلارم‌های رفع شده و …
• قابلیت تنظیم برای فعال کردن خروجی‌های دیگر
• قابلیت ثبت و ذخیره‌سازی آلارم‌های رخ‌داده
• قابلیت اتصال به شبکه‌های صنعتی و …

نصب و سیم‌بندی پنجره آلارم

برای نصب پنجره آلارم باید بهترین نقطه را از نظر شرایط محیطی، دسترسی و سیم‌بندی انتخاب کنیم.  این قطعه برای نصب به یک مربع یا مستطیل در سطح خارجی تابلو نیاز داشته و ابعاد آن باید متناسب با نوع مرکز آلارم باشد. برخی از مراکز آلارم با ابعاد استاندارد لوازم اندازه‌گیری ساخته شده و می‌توان آن‌ها را به سادگی در محل‌های تعبیه شده روی تابلو نصب کرد. در صورتی که ابعاد استاندارد نباشد، باید فضای مورد نیاز توسط لیزر، پانچ یا اره‌های عمودی ایجاد شود.

سیم‌بندی پنجره آلارم به نوع و تعداد ورودی و خروجی‌های آن بستگی داشته و نمی‌توان یک نقشه‌ی کلی برای تمام آن‌ها ارائه کرد. قبل از هرگونه اقدامی برای نصب و سیم‌بندی باید دفترچه‌ی راهنمای مرکز آلارم را مطالعه کنید. به عنوان مثال در تصویر زیر، یک پنجره آلارم با ترمینال‌های تغذیه، شانزده ورودی آلارم، خروجی آژیر، خروجی خطا، پورت اتصال شبکه و غیره را مشاهده می‌کنید. در مدل‌های قابل برنامه‌ریزی می‌توان از ولتاژهای مختلف برای تغذیه و ورودی و خروجی‌های دیگر استفاده کرد.

به عنوان مثال در تصویر زیر، یک نمونه مرکز را مشاهده می‌کنید. این مرکز دارای  6 کانال ورودی آلارم، 6 کانال خروجی آلارم، خروجی آلارم مشترک و قابل تنظیم و خروجی آژیر است. روی پنل دستگاه یک LED جهت نمایش وصل بودن منبع تغذیه، یک شستی قطع آژیر، یک شستی حذف آلارم‌های برطرف شده، یک شستی تست لامپ و 6 چراغ سیگنال مستطیل شکل وجود دارد. برای نصب این مرکز کافی ست یک سطح مربع شکل با ابعاد 90 در 90 میلی متر روی سطح خارجی تابلو برق ایجاد کرد.

در تصویر زیر، ترمینال‌های ورودی و خروجی مرکز آلارم را مشاهده می‌کنید. از سمت چپ ترمینال‌های A1 و A2 برای تغذیه و In- پلاریته‌ی مخالف ورودی‌های آلارم از سمت مدار فرمان است. به عنوان مثال اگر سیم فاز در مدار فرمان استفاده شده باید به In- سیم مخالف یا نول متصل شود. این امر در مورد ولتاژ مستقیم یا DC نیز صدق می‌کند. ورودی‌های In1 تا 6 برای آلارم‌ها در نظر گرفته شده اند. این ورودی‌ها می‌توانند از کنتاکتورها، رله‌ها، پلاتین فرمان بی‌متال، تایمر، شستی قطع اضطراری، فلوتر و یا هر عنصر دیگری تامین شده باشد.

این مرکز علاوه و بر نمایش آلارم‌ها روی پنل خود می‌تواند آن‌ها را به صورت خروجی‌های جداگانه و مشترک نیز ارائه کند. در سمت راست تصویر ترمینال Com به عنوان سیم مشترک، Alarm به عنوان خروجی مشترک قابل برنامه‌ریزی، Horn جهت آژیر و خروجی‌های Out1 تا 6 برای نمایشگرهای جداگانه، اتصال به PLC و غیره نمایش داده شده است.

در صورتی که یکی  از آلارم‌ها مانند آلارم شماره‌ی 1 در قسمت ورودی فعال شود، بلافاصله چراغ شماره‌ی 1 روی پنل دستگاه شروع به چشمک زدن کرده و خروجی‌های آلارم مشترک، خروجی آژیر و خروجی شماره‌ی 1 به صورت هم‌زمان فعال می‌شوند. در این شرایط فشردن شستی Horn آژیر را قطع کرده ولی تغییری در خروجی‌های دیگر ایجاد نخواهد کرد. در صورتی که آلارم رفع شود، چراغ از چشمک زن به حالت دائم تغییر کرده و می‌توان با فشردن شستی DEL آن‌ را حذف کرد. این کار باعث قطع خروجی مشترک و خروجی مجزا نیز خواهد شد. توجه داشته باشید که آلارم‌های فعال، قابل حذف کردن نبوده و فشردن شستی DEL در آن ها تغییری ایجاد نخواهد کرد.

بخش خروجی آلارم ها قابل برنامه ریزی بوده و جهت استفاده از سیگنال در مدارهای دیگر است. در این حالت پنجره آلارم با دریافت سیگنال در ترمینال های ورودی، ضمن روشن کردن چراغ و آژیر بالافاصله این سیگنال را در ترمینال خروجی قرار می دهد. با این کار نیازی به استفاده از سیم های مشترک یا دوبل در ترمینال ها نیست. در پنجره آلارم معمولا یک شستی لامپ تست نیز وجود دارد. فشردن شستی TEST در هر شرایطی باعث روش شدن تمام لامپ‌ها و نمایش صحت عملکرد آن‌ها خواهد شد.