انواع کلید در تابلو برق

انواع کلیدهای خاص در تابلو برق

از پرکاربرد ترین انواع کلید تابلو برق می توان به کلید فرمان دو حالته و کلید فرمان سه حالته و بیش از سه حالته اشاره کرد. این کلیدها در اغلب تابلو برق ها وجود داشته و از پر استفاده ترین کلیدهای فرمان در صنعت برق هستند. گستره ی کلیدهای صنعتی بسیار بزرگ بوده و حتی برای موارد خاص نیز کلیدهای منحصر به فردی تولید شده است. به عنوان مثال در تابلو برق های یک پست فوق توزیع ممکن است کلیدهای دیسکرپنسی یا کلیدهای کنترل بریکر را مشاهده کنید. این کلیدها دارای نقش مشخصی بوده و شما نمی توانید از آن ها در مدارهای عمومی استفاده کنید.

استفاده از کلیدهای خاص باعث کاهش زمان طراحی و سیم بندی مدار فرمان می شود. به عبارت دیگر فرمان ها و اینترلاک های مهم در این کلیدها به صورت داخلی انجام شده و از پیچیدگی مدار کاسته می شود. به منظور داشتن بهترین انتخاب باید انواع کلیدها را به خوبی بشناسیم.

کلید کنترل بریکر

بریکرها در اندازه های متنوع با مکانیزم قطع و وصل متفاوت ساخته می شوند. پرکاربردترین نوع مکانیزم قطع و وصل در بریکرها، استفاده از نیروی ذخیره شده در فنر می باشد. در بریکرهای کوچک که توسط نیروی دست وصل می شوند، تنها یک فنر داخلی برای قطع خودکار وجود دارد. این فنر که هنگام بستن بریکر شارژ می شود، در صورت بروز اتصال کوتاه و ارسال فرمان قطع توسط رله، به سرعت پلاتین ها را باز می کند.

در کلیدهای قدرت بریکر نمی توان از نیروی دست به صورت مستقیم برای بستن پلاتین ها استفاده کرد. در این روش ابتدا یک فنر را شارژ کرده و نیروی آن را آزاد می کنیم. آزاد شدن نیروی این فنر باعث بسته شدن پلاتین های قدرت و شارژ فنر قطع برای عمل کرد خودکار بعدی می شود.

برای کاهش خطرات کار مستقیم با بریکرها و توانایی ارسال فرمان قطع و وصل از راه دور، می توان آن ها را به مکانیزم موتوری مجهز کرد. در این روش با ارسال فرمان الکتریکی ابتدا توسط یک الکتروموتور، فنر داخلی شارژ شده و سپس پلاتین های بریکر بسته می شوند. با ارسال فرمان قطع نیز نیروی فنر دوم باعث قطع پلاتین ها می شود. برای سادگی مدار فرمان و کنترل این حالت ها می توان از کلید خاصی تحت عنوان کلید کنترل بریکر Breaker Control استفاده کرد. در تصویر زیر یک نمونه از این نوع کلید در تابلو برق را مشاهده می کنید.

کلید فرمان

طبق تصویر زیر که دسته و صفحه ی راهنمای کلید کنترل بریکر را نشان می دهد، این کلید دارای یک حالت خنثی در وسط و دو حالت موقت با برگشت فنری در سمت راست و چپ می باشد. برای بستن بریکر کافی است دسته را به سمت راست چرخانده و رها کرد. با این کار فرمان وصل صادر شده و دسته به حالت خنثی بر خواهد گشت. در طرف دیگر و برای قطع بریکر باید دسته را به سمت چپ چرخانده و رها کنیم. این کار نیز باعث ارسال فرمان قطع و برگشت دسته به حالت خنثی می شود. به علت این که دسته ی کلید در هر دو صورت وصل با قطع بودن بریکر به حالت خنثی بر می گردد، از پلاتین های خاصی جهت مشخص شدن آخرین فرمان ارسال Last Motion Direction شده استفاده می شود. برخی از کلیدها به حالت قفل داخلی نیز مجهز هستند. به عنوان مثال در صورتی که بریکر در حالت وصل باشد، دسته ی کلید دیگر به سمت وصل نخواهد چرخید و فقط می توان آن را قطع کرد.

دسته ی کلید کنترل بریکر

جهت مطالعه ده ها مقاله ی تخصصی دیگر، بخش مقالات آموزش مدار فرمان را مشاهده کنید.

کد سوئیچ در تابلو برق

کلیدهای باینری یکی از دیگر از انواع کلید در تابلو برق صنعتی هستند. جهت ایجاد کدهای باینری و کنترل تجهیزات الکتریکی در صنعت، می توان از کد سوئیچ ها Code Switch یا کلیدهای باینری استفاده کرد. این کلیدها  با توجه به تعداد رقم خروجی و وضعیت دسته در مدل های متنوعی ساخته می شوند. در تصویر زیر دیاگرام فنی یک کد سوئیچ 8 حالته را مشاهده می کنید. این کلید با یک ترمینال ورودی، سه خروجی و هشت موقعیت، می تواند کدهای باینری از 1 تا 7 تولید کند.

کد سوئیچ

در جدول راهنمای بالا کلید و با درج ضربدر مشخص شده که در هر حالت چه رقم هایی فعال هستند. به عنوان مثال در موقعیت صفر، تمام خروجی ها قطع هستند ولی در حالت یک رقم اول، در حالت دو رقم دوم، در حالت سه رقم اول و دوم، در حالت چهار رقم سوم، در حالت پنج رقم اول و سوم و … وصل هستند.

مطالبی که در حال مطالعه ی آن هستید به صورت تصویری در دوره ی جامع آموزش مدار فرمان شرح داده شده است. در این دوره با تجهیزات پایه مانند انواع کلیدها، کنتاکتورها، تایمرها، ساعت ها و غیره آشنا شده و نحوه ی سیم بندی آن ها را فراخواهیم گرفت. یک فصل از دوره ی آموزش مدار فرمان مربوط به شناخت سمبل های الکتریکی، مدارک مهندسی، نقشه ها و ترسیم مدارها در محیط اتوکد الکتریکال است. پس از فراگرفتن نحوه ی ترسیم مدارها و سیم بندی قطعات پایه وارد بخش های پیچیده تر مانند طراحی سیستم های چنج آور می شویم. در این فصل یک پروژه ی چنج آور با 3 ورودی توسط کلیدهای چنج آور موتور دار سوکومک و برد دیتا کام 207 طراحی و ساخته می شود. تابلوی فوق به یک دیزل موتور سازان تبریز متصل شده و تنظیم پارامترها صورت می گیرد.

کلید چند مداره

کلیدهای چند مداره Multi-circuit Switch برای استفاده از تجهیزات تابلو برق به صورت ترکیبی استفاده می شوند. کلیدهای چند مدار از نظر تعداد ورودی و خروجی متفاوت بوده اما تمام آن ها دارای یک حالت قطع و سه حالت وصل هستند.

به عنوان مثال، تصویر زیر را در نظر بگیرید. این دیاگرام مربوط به یک کلید چند مداره با دو ورودی، دو خروجی و چهار موقعیت کاری با زاویه 45 درجه می باشد. طبق تصویر در حالت صفر هیچ یک از خروجی ها وصل نیستند. در حالت 45 درجه، ورودی اول به خروجی اول، در حالت 90 درجه ورودی دوم به خروجی دوم و در حالت 135 درجه هر دو ورودی به هر دو خروجی متصل می شوند. این کلیدهای خاص ممکن است در مدل های فرمان و قدرت ساخته شوند.

کلید فرمان

کلیدهای متصل به هم

برخی از کلیدهای فرمان قابلیت اضافه کردن پلاتین های کمکی را دارند. حد نهایی این کار در کلیدها متفاوت بوده و به برند و اندازه ی آن بستگی دارد. در حالت هایی که نیاز باشد با تغییر وضعیت یک دسته، تعداد بسیار زیادی پلاتین تغییر وضعیت دهند، دیگر نمی توان از یک کلید استفاده کرد.

برای این کار انواع خاصی از کلید در تابلو برق تحت عنوان کلیدهای متصل به هم یا Tandem Drive تولید شده اند. این کلید در واقع از دو یا چند مجموعه پلاتین تشکیل شده که توسط یک اهرم کنترل می شوند. در تصویر زیر، یک نمونه از این کلیدها را مشاهده می کنید. تعداد پلاتین ها و ترتیب قرار گیری آن ها می تواند متفاوت باشد.

کلید فرمان

کلید تغییر ظرفیت 

یکی از راه های تغییر ظرفیت در مدارهای الکتریکی، سری و موازی کردن عناصر فعال و غیر فعال می باشد. به عنوان مثال با سری کردن باتری ها ولتاژ و با موازی کردن آن ها جریان افزایش پیدا می کند. این کار در عناصر دیگر نیز مانند سلف، خازن، مقاومت و … نیز کاربرد دارد. در مدارهای کنترلی و تست، تغییر ظرفیت در مدار توسط انواع کلیدهای موازی کننده Paralleling Switch, Gang Switch در تابلو برق انجام می شود. این کلیدها می توانند از نظر تعداد موقعیت، پلاتین و جریان عبوری در گروه های متنوعی ساخته شوند. به عنوان مثال تصویر زیر را در نظر بگیرید. این دیاگرام مربوط به یک کلید موازی کننده با یک ورودی، دو خروجی و سه موقعیت کاری با زاویه ی 45 درجه  می باشد.

کلید تغییر ظرفیت

طبق تصویر در حالت صفر هیچ از خروجی ها وصل نیستند. در حالت یک، ورودی یا فاز به مقاومت R1 متصل می شود. با تغییر وضعیت کلید از یک به دو، ضمن وصل ماندن مقاومت اول، مقاومت دوم نیز وارد مدار می شود. با این کار هر دو مقاومت موازی شده و میزان مقاومت کل کاهش پیدا می کند.

در این مقاله انواع کلید در تابلو برق را بررسی کردیم. جهت آشنایی با سایر کلیدها می توانید مقالات انواع کلیدهای صنعتی و انواع کلیدهای فرمان را مطالعه کنید.

این مقاله تا چه حد برای شما مفید بود؟

میانگین امتیاز 4.5 / 5. تعداد رای: 2

4 پاسخ
  1. حمید
    حمید گفته:

    در مورد کاربرد این مدل کلید ها کاش مثال هم میزدین بدونیم دقیقا کجاها و برای چه منظوری استفاده میشه؟ مثلا در صنایع پتروشیمی یا پالایشگاه ها یا کاغذ سازی چه استفاده ای ممکنه داشته باشن؟

    پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *