کلید فرمان دو حالته

کلید فرمان دو حالته

کلید فرمان دو حالته Two Position Selector Switch ساده ترین نوع کلید فرمان بوده و می تواند برای روشن و خاموش کردن سیستم و یا ایجاد تغییر در آن استفاده شود. این کلید با توجه به نوع و تعداد پلاتین ها می تواند از نوع قطع و وصل و یا چنج آور بدون صفر باشد. در تصویر زیر و گزینه ی (a) مشاهده می کنید که کلید قطع و وصل با عبارت صفر و یک و در گزینه ی (b) مشاهده می کنید که کلید چنج آور با عبارت یک و دو مشخص می شود.

دیاگرام الکتریکی کلید فرمان دو حالته

دیاگرام

با توجه به تنوع کلیدهای فرمان، شما می توانید یک کلید از نوع اهرمی یا چرخشی، چراغ دار یا بدون چراغ، ساده و یا با انواع سیستم حفاظتی و … انتخاب کنید. به دلیل گستردگی مدل ها و برای نمایش تمام حالت های موجود ممکن است از چند نوع دیاگرام استفاده شود.

two-position-selector-switch-diagramطبق تصویر بالا، برای نمایش کلیدهای سلکتوری دو حالته ی معمولی از گزینه ی (a) استفاده می شود. پلاتین این کلید در حالت صفر قطع و در حالت یک وصل می باشد.

در گزینه ی (b) برای نمایش حالت برگشت فنری Spring Return از یک فلش استفاده شده است. جهت فلش مشخص می کند که بعد از برداشتن نیرو، کلید در چه وضعیتی قرار خواهد گرفت. با توجه به تصویر، اگر کلید در حالت وصل رها شود، توسط نیروی فنر به حالت قطع بر خواهد گشت.

گزینه ی (c) یک کلید دو حالته با سوئیچ را نمایش می دهد. علامت های موجود در موقعیت صفر و یک به این معنی ست که می توان سوئیچ را در هر دو موقعیت از کلید خارج کرده و آن را قفل کرد. موقعیت خارج شدن سوئیچ می تواند در کلیدها متفاوت باشد.

گزینه ی (d) برای نمایش کلیدهای دو حالته و چراغ دار استفاده می شود. قابل ذکر است که نوع و ولتاژ این لامپ متنوع بوده و می تواند از مدار دیگری به غیر از کلید تغذیه شود.

برای نمایش انواع دسته، نوع مکانیزم و سیستم های حفاظتی، می توان از علائم درج شده در تصویر زیر نیز استفاده کرد.

علائم الکتیریکی کلیدهای فرمان

به عنوان مثال گزینه ی (a) کلید معمولی و برگشت فنری با دسته ی چرخشی، گزینه ی (b) کلید سویچ دار معمولی و برگشت فنری با مدل های متنوع خارج شدن سوئیچ از کلید، گزینه ی (c) کلید قابل قفل گذاری معمولی و برگشت فنری با مدل های متنوع قفل گذاری و گزینه ی (d) کلید اهرمی معمولی و برگشت فنری را مشخص می کند.

روش سیم بندی

پس از نصب کامل کلید باید آن را سیم بندی کنیم. با توجه به پلاتین های کلید، تعداد ترمینال های آن می تواند متفاوت باشد. نکته ی مهم قبل از شروع سیم بندی، مطابقت دادن نوع و میزان ولتاژ و جریان با مشخصه های درج شده روی کلید می باشد. کلیدهای فرمان اغلب می توانند تا 10 آمپر جریان را از خود عبور دهند. لازم به ذکر است که میزان جریان به نوع و میزان ولتاژ نیز بستگی دارد. در برخی موارد ممکن است از Ith به معنی میزان جریان حرارتی نیز استفاده شده باشد.

پلاتین های باز یا بسته ی کلید جهت خاصی نداشته و می توان یکی از ترمینال های آن را به عنوان ورودی و دیگری را به عنوان خروجی در نظر گرفت. در کنار هر ترمینال یک حرف و مشخصه وجود دارد که نوع پلاتین و شماره ی آن را مشخص می کند. به عنوان مثال از عدد های 1 و 2 به همراه رنگ قرمز برای پلاتین های نرمال بسته N.C: Normally Close و از عدد های 3 و 4 به همراه رنگ سبز برای پلاتین های نرمال باز N.O: Normally Open استفاده می شود. این علائم و رنگ ها ممکن است با توجه به برند و نوع کلید متفاوت باشد.

مطالبی که در حال مطالعه ی آن هستید به صورت تصویری در دوره ی جامع آموزش مدار فرمان شرح داده شده است. در این دوره با تجهیزات پایه مانند انواع کلیدها، کنتاکتورها، تایمرها، ساعت ها و غیره آشنا شده و نحوه ی سیم بندی آن ها را فراخواهیم گرفت. یک فصل از دوره ی آموزش مدار فرمان مربوط به شناخت سمبل های الکتریکی، مدارک مهندسی، نقشه ها و ترسیم مدارها در محیط اتوکد الکتریکال است. پس از فراگرفتن نحوه ی ترسیم مدارها و سیم بندی قطعات پایه وارد بخش های پیچیده تر مانند طراحی سیستم های چنج آور می شویم. در این فصل یک پروژه ی چنج آور با 3 ورودی توسط کلیدهای چنج آور موتور دار سوکومک و برد دیتا کام 207 طراحی و ساخته می شود. تابلوی فوق به یک دیزل موتور سازان تبریز متصل شده و تنظیم پارامترها صورت می گیرد.

تست و تنظیمات

کلید صفر و یک المان تنظیمی نداشته ولی قبل از بهره برداری نیاز به تست دارد. تست های این کلید را می توان به دو گروه تست در بی برقی و تست در برق داری تقسیم کرد. برای انجام تست های نهایی این مراحل را انجام دهید:

  • از نصب صحیح و عمکلرد مکانیکی کلید اطمینان حاصل کنید. کلید را در بی برقی چند بار قطع و وصل کنید.
  • با توجه به رنگ سیم ها، شماره سیم ها و کمک گرفتن از اهم متر، صحت مدار خود را کنترل کنید.
  • پس از کنترل نهایی، کلید را در وضعیت قطع قرار داده و مدار فرمان را برق دار کنید. مطمئن شوید که مدار قدرت در وضعیت قطع بوده و هیچ باری به خروجی کنتاکتور ها و … متصل نباشد. برای قطع و وصل کلید فرمان کافی است دسته ی آن را در مقابل وضعیت های موجود قرار دهید. برای وضعیت خاموش ممکن است عبارت های صفر یا OFF روی کلید نوشته شده باشد. در این مرحله نیز می توانید صحت اتصال سیم ها به ترمینال های ورودی را با یک اهم متر و یا فازمتر چک کنید. در صورتی که در کلید از پلاتین نرمال بسته استفاده شده باشد و یا کلید از نوع چنچ آور یا یک و دو باشد، یکی از پلاتین های آن همواره بسته و برق دار است. توجه کنید که وصل برق در این حالت می تواند باعث شروع به کار مدار فرمان و قدرت شود. این کلیدها حالت صفر نداشته و از علائم یک و دو روی آن ها استفاده می شود.
  • با بازدید شرایط مدار فرمان و تجهیزاتی که ممکن است برق دار شوند، می توانید کلید فرمان را وصل کرده و نتیجه را کنترل کنید. برای وضعیت روشن ممکن است عبارت های یک و یا ON روی کلید نوشته شده باشد. در صورتی که کلید جزئی از یک تابلو برق و یا مدار جدید می باشد، تست در شرایط برق دار فقط باید در صورتی انجام شود که کل کار تمام شده و هیچ کس روی آن مشغول به کار نباشد. اگر کلید از نوع چنج آور یا یک و دو باشد، با تغییر وضعیت آن باید تغییری در مدار ایجاد شود. به عنوان مثال از این کلیدها می توان برای تغییر وضعیت بین حالت های خودکار و دستی استفاده کرد.
  • پس از اتمام تست ها، کلید را در وضعیت قطع و یا اولیه قرار داده و سیستم را خاموش کنید.

جهت مطالعه ده ها مقاله ی تخصصی دیگر، بخش مقالات آموزش مدار فرمان را مشاهده کنید.

کار با تجهیز

بهره برداری از این کلیدها ساده و معمولا بدون نیاز به سرویس و نگه داری می باشد. در کلیدهای قطع و وصل، از عبارت های صفر یا OFF برای حالت قطع و یک یا ON برای حالت وصل استفاده می شود. در کلیدهای چنج آور همواره یکی از پلاتین ها وصل است. به همین علت از عبارت های یک و دو روی کلید استفاده می شود. در نظر داشته باشید که مکانیزم کلید می تواند اهرمی و یا چرخشی باشد.

کلیدهای دو حالته می توانند از نوع ساده، برگشت فنری، سوئیچ دار و قابل قفل گذاری باشند. در کلیدهای ساده بعد از تغییر وضعیت، کلید در همان حالت باقی خواهد ماند اما در نوع برگشت فنری، بعد از تغییر وضعیت و برداشتن نیرو کلید به حالت اول بر خواهد گشت. برای نمایش این حالت از یک فلش با جهت در دیاگرام ها استفاده می شود.

کلیدهای سوئیچ دار و قابل قفل گذاری از نظر موقعیت خارج شدن سوئیچ و قرار گرفتن قفل های ایمنی می تواند مدل های متنوعی داشته باشد. به عنوان مثال یک کلید دو حالته با موقعیت خارج شدن سوئیچ در حالت صفر را در نظر بگیرید. این کلید برای وصل شدن و وصل باقی ماندن حتما به سوئیچ نیاز دارد و تنها وقتی می توان سوئیچ را از آن خارج کرد که کلید در حالت قطع باشد. این کلید را می توان برای سیستم هایی انتخاب کرد که فرمان وصل حتما باید توسط شخص خاصی اعمال شود. شما باید با توجه به تاسیسات مشخص کنید که مایل هستید در چه موقعیت هایی کلید را قفل کنید. به این ترتیب می توانید مدل مناسب را تهیه کنید. در تصویر زیر نمونه هایی از کلید سوئیچ دار را مشاهده می کنید.

کلید فرمان

این مقاله تا چه حد برای شما مفید بود؟

میانگین امتیاز 3 / 5. تعداد رای: 2

6 پاسخ
  1. Ali.tavakoli2651@yahoo.com
    Ali.tavakoli2651@yahoo.com گفته:

    با سلام و درود بخاطر مجموعه بی نظیری که در اختیار علاقمندان به برق قرار دادید سوالی که میخاستم در این بخش بپرسم اینه که در دیاگرام قسمت b کلید دو حالته هم علامت v وجود داره و هم فلش که برای نمایش حالت برگشت فنری هستش.اما قبلا گفته بودین که وجود علامت v در دیاگرام به معنای عدم برگشت پذیریه.وجود فلش و v همزمان متناقض هم نیستن؟

    پاسخ
    • مثلث زرد
      مثلث زرد گفته:

      سلام. وقت بخیر. کاملا درست می فرمائید و در نگاه اول شاید این دو موضوع هم رو نقض کنند. در برخی از کلیدها مکانیزم فرمان و پلاتین ها می تونن رفتاری جداگانه داشته باشند. به عنوان مثال یک کلید با مکانزم برگشت فنری و پلاتین های نوع لچ رو در نظر بگیرید. با چرخش مکانیزم پلاتین ها به حالت وصل در میان. با رها کردن دسته ی کلید، اون به حالت اول برمی گرده ولی پلاتین ها نه! برای آزاد کردن پلاتین ها باید یکبار دیگه دسته ی کلید چرخانده بشه. از نظر رفتار پلاتین می تونیم اون ها رو به حالت Maintain، With Manual Unlatching, Non Latch, Latch و مدل های دیگه تقسیم کنیم. در بسته ی اتوکد الکتریکال که به زودی در وب سایت عرضه خواهد شد، کتابخانه ی علائم الکتریکی طبق استاندارد IEC60617 به صورت دقیق تر بررسی شده که می تونیم ازش استفاده کنیم.

      پاسخ
  2. های
    های گفته:

    در کلید صفر و یک از یک پلاتین نرمال باز برای حالت یک کلید استفاده میشود حال چنانچه یک پلاتین نرمال باز نبود آیا میتوان از یک پلاتین نرمال بسته برای حالت صفر کلید استفاده کرد و این حالت صفر حکم حالت یک کلید خواهد داشت و در این حال نیز کلید باز به حالت کلید صفر ویک عمل می‌کنه یا که نه ؟

    پاسخ
    • مثلث زرد
      مثلث زرد گفته:

      سلام وقت بخیر. بله می شه این کار رو کرد ولی اگر کلید دارای علامت صفر و یک باشه ممکنه اپراتور دچار اشکال بشه

      پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *