انواع فیوز

در این مقاله به بررسی انواع فیوزها و کاربرد آن ها می پردازیم. در مقاله ی فیوز چیست، فیوز را معرفی کردیم و عملکرد آن را شرح دادیم. فیوزها از نظر کاربری و منحنی عملکرد در رنج های مختلف ولتاژی و جریانی تولید می شوند. برای انتخاب فیوز باید به کاتالوگ شرکت های سازنده مراجعه کرده و از اطلاعات تخصصی آن ها استفاده کرد. در این بخش روش بررسی مشخصات فیوزهای باسمن و دریافت کاتالوگ آن ها از وب سایت شرکت Eaton شرح داده شده است. این پروسه تقریبا برای تمام شرکت های مطرح سازنده ی تجهیزات الکتریکی مانند فیوز و نگهدارنده ها یکسان است. هر شرکت ممکن است دسته بندی و روش خاصی برای ارائه ی کاتالوگ محصولات خود داشته باشد.

برای مشاهده ی رنج گسترده ای از فیوزهای باسمن، نگهدارنده ها و لوازم جانبی باید وب سایت شرکت Eaton را مشاهده کنید. در منوی محصولات یک گزینه با عنوان حفاظت الکتریکی مدارها وجود دارد. در این قسمت یک گروه خاص با عنوان فیوزها و نگهدارنده ها ایجاد شده است. با انتخاب این گزینه و کلیک روی نمایش تمام تجهیزات، به صفحه ی اختصاصی فیوزها و پایه فیوزهای سری باسمن وارد خواهید شد.

در صفحه فیوزها و نگهدارنده ها دو بخش ابزارهای انتخاب فیوز و کادر بزرگ نمایش محصولات وجود دارد. ابزارهای فیلتر به صورت یک ستون در سمت چپ صفحه وجود دارند. می توانید یک یا چند گزینه از این فیلترها را انتخاب کرده و تجهیزات مرتبط را مشاهده کنید. در صورت عدم انتخاب این گزینه ها، تمام محصولات شرکت Eaton سری باسمن به صورت کامل نمایش داده می شوند. لیست خلاصه شده ی این گروه ها عبارتند از:

• فیوزهای فشار ضعیف، نگهدارنده ها و لوازم جانبی فشنگی یا تیپ D و D0
• فیوزهای سیستم های ذخیره سازی انرژی در باتری
• لوازم جانبی فیوزهای سریع
• فیوزهای سریع و فیوزهای خودروهای الکتریکی با استاندارد بریتیش BS
• فیوزهای سریع استوانه ای
• فیوز، پایه فیوز و لوازم جانبی گروه PV برای حفاظت پنل های خورشیدی، باکس های جمع آوری انرژی در نیروگاه های خورشیدی و غیره تا 1500 ولت DC
• فیوزهای سریع مکعبی شکل
• فیوزهای سریع DC و مخصوص شرکت های نورد و زیر ساخت های ریلی
• نگهدارنده های فیوز و فیوزهای فشار ضعیف با استاندارد بریتیش BS88
• فیوزهای فشار ضعیف استوانه ای و نگهدارنده های آن
• فیوزهای فشار ضعیف، پایه فیوز و کلید فیوزهای سری NH
• لوازم جانبی فیوزهای فشار متوسط
• فیوزهای فشار متوسط حفاظت ترانسفورماتور ولتاژ
• فیوزهای فشار متوسط طبق استاندارد بریتیش یا BS
• فیوزهای فشار متوسط طبق استاندارد DIN
• فیوز لینک کات اوت
• فیوزهای موتوری و روغنی طبق استاندارد بریتیش یا BS

تیپ محصول

انتخاب فیوزهای باسمن، بر اساس سه فیلتر نوع محصول، کاربری و کلاس عملکرد انجام می شود. هر یک از این دسته بندی ها دارای زیر گروه های خاص خود هستند. در فیلترها گزینه ای برای تقسیم فیوزها به فیوز DC و فیوز AC وجود ندارد. با انتخاب هر تیپ محصول می توانید فیوزهای DC و AC تولید شده در آن خانواده را مشاهده کنید. به عنوان مثال در لیست نوع محصولات Eaton سری باسمن می توان گزینه های زیر را انتخاب کرد:

• نگهدارنده و لوازم جانبی فیوزهای سریع
• فیوزهای سریع
• نگهدارنده و لوازم جانبی فیوزهای فشار ضعیف
• فیوزهای فشار ضعیف
• فیوزهای فشار متوسط

کاربری فیوز

دسته بندی بعدی مربوط به کاربری فیوز است. در صورتی که هیچ یک از گزینه های نوع محصول را انتخاب نکنید، در قسمت Application یا کاربری 16 گزینه نمایش داده می شود. این گزینه ها شامل خودرو الکتریکی، باتری، حفاظت کابل، درایو، خودروهای هیبرید، صنعت، موتور، نیروگاه خورشیدی و غیره هستند. با انتخاب گزینه های نوع محصول از کادر قبلی، فیلترهای کاربردی فیوز محدود می شوند. به عنوان مثال با انتخاب گزینه ی فیوزهای فشار ضعیف، تنها چهار کاربری حفاظت کابل، صنعت، موتور و حفاظت موتور نمایش داده خواهد شد.

به منظور بررسی بیشتر فیوزها روی کاربری های مختلف کلیک کرده و لیست محصولات فیلتر شده را مشاهده کنید. هر عنوان در این بخش معرف خانواده ای از تجهیزات حفاظتی سری باسمن است. با کلیک روی هر عنوان وارد صفحه ی دیگری خواهید شد. در این صفحه اطلاعات تکمیلی شرح داده شده و گزینه هایی برای دریافت کاتالوگ و مشاهده ی مدل ها وجود دارد. با انتخاب گزینه ی مدل ها وارد صفحه ی دیگری شده و می توانید تجهیزات را بر اساس نوع، مشخصه های جریانی، ولتاژی و غیره انتخاب کنید. در صفحه ی نهایی محصول اطلاعات الکتریکی، غیر الکتریکی، کاتالوگ و غیره وجود دارد.

کلاس فیوز

در فیلتر بعدی می توان کلاس فیوز یا زمان عملکرد آن را انتخاب کرد. نوع حفاظت فیوز بر اساس کلاس عملکرد آن تعیین می شود. در قسمت کلاس و زمان عملکرد فیوزهای باسمن 10 گزینه وجود دارد. هر یک از این گزینه ها معرف فیوزهای خاصی هستند. فیوزها در کلاس های بسیار متنوعی ساخته شده که ممکن است برخی از آن ها در لیست آورده نشده باشد. به عنوان مثال می توان به فیوزهای مخصوص باتری، خازن، خودروهای الکتریکی و غیره اشاره کرد.

کلاس فیوز و کاربری آن ها با چند حرف لاتین مشخص شده و روی بدنه ی آن درج می شود. عملکرد فیوز به صورت کلی با دو اصطلاح تمام رنج یا Full-range و رنج محدود یا Partial-range مشخص می شود. فیوزهای تمام رنج به منظور حفاظت اضافه بار و اتصال کوتاه طراحی شده و در ابتدای کلاس آن ها حرف g درج شده است. از فیوزهای تمام رنج می توان به gG، gM، gR و غیره اشاره کرد. فیوزهای دارای رنج جزئی یا محدود فقط نقش حفاظت اتصال کوتاه را برعهده داشته و با حرف a مشخص می شوند. در مدار این فیوزها باید از ادوات مناسب حفاظت اضافه بار مانند رله های الکترونیک و رله های حرارتی استفاده شود. از فیوزهای سری a می توان به aM، aR و غیره اشاره کرد.

تصویر فیوز تیپ gFF

فیوز های تمام رنج در جریان های کمی بالاتر از مقدار نامی شروع به ذوب شدن می کنند. زمان ذوب المان داخلی فیوز به صورت منحنی معکوس بوده و به میزان اضافه جریان بستگی دارد. در فیوزهای محدود یا Partial-range این اتفاق در چند برابر جریان نامی رخ می دهد. با توجه به محدوده ی ذوب المان داخلی فیوزهای Partial-range نمی توان از آن ها به منظور حفاظت اضافه بار استفاده کرد.

تصویر فیوز aM

کلاس و زمان عملکرد انواع فیوزها با انتخاب فیلترهای نوع محصول و کاربری در وب سایت Eaton تغییر می کند. اصطلاحات و کلاس های عملکردی درج شده در سری فیوزهای باسمن عبارتند از:

• Fast acting: این عبارت معرف فیوزهای سریع یا تندکار با کاربری عمومی است. فیوزهای Fast acting برای کابل ها و تجهیزات با حساسیت پائین مناسب هستند.
• Time delay: فیوزهای کندکار با عبارت Time delay معرفی می شوند. از فیوزهای کندکار در فیدرهایی استفاده می شود که اضافه بار مجاز مانند جریان راه اندازی الکتروموتور یا ترانسفورماتور در آن وجود دارد. فیوزهای کندکار می توانند جریان اضافه بار در زمان مشخصی را تحمل کنند.
• Ultra rapid: فیوزهای فوق سریع که به منظور حفاظت نیمه هادی ها طراحی شده اند با عبارت Ultra rapid مشخص می شوند. از فیوزهای فوق سریع برای حفاظت دیودها، تریستورها، ترایاک ها و موارد مشابه استفاده می شود. نام دیگر فیوزهای مخصوص نیمه هادی، فیوزهای رکتیفایر است. نقش فیوزهای سری R در حفاظت یکسوسازها، درایوها، سافت استارترها و غیره بسیار مهم و حیاتی می باشد.
• aM: حفاظت اتصال کوتاه فیدر موتوری با ظرفیت قطع محدود یا Partial-range و بدون حفاظت اضافه بار
• aR: فیوز نیمه هادی با ظرفیت قطع محدود یا Partial-range وبدون حفاظت اضافه بار
• gG: فیوز جنرال یا عمومی با ظرفیت قطع تمام رنج یا Full-range به منظور حفاظت در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار
• gFF: فیوز با مشخصه ی جریان اتصال کوتاه پائین و سریع تر از gG برای تاسیسات فشار ضعیف با سطح اتصال کوتاه کم و کابل های طولانی از جنس آلومینیوم
• gM: حفاظت فیدر موتوری در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه با ظرفیت قطع تمام رنج یا Full-range
• gPV: حفاظت تاسیسات خورشیدی در برابر اضافه جریان ناشی از معکوس شدن جریان
• gR: فیوز نیمه هادی با ظرفیت قطع تمام رنج یا Full-range با حفاظت اضافه بار

با فیلتر کردن ابزارهای بالا می توانید مدل فیوز، نگهدارنده یا ابزارهای کمکی از برند Eaton و سری باسمن را انتخاب کنید. هر محصول دارای لیست گسترده ای از ابعاد، آمپراژ، ولتاژ و پارامترهای مختلف دیگر است. با طی کردن مراحل به صورت گام به گام می توانید به صفحه ی نهایی محصول دست پیدا کنید. توصیه می شود تمام اسناد موجود در این صفحه مانند کاتالوگ، مشخصه های الکتریکی و غیر الکتریکی را مطالعه کنید.

ولتاژ فیوز

فیوزها از نظر ولتاژ در سطوح و مدل های مختلفی تولید می شوند. منظور از سطح ولتاژ همان استانداردهای فشار ضعیف، فشار متوسط و فشار قوی است. فیوزهای فشار ضعیف در دو گروه AC و DC قابل انتخاب هستند. فیوزهای AC فشار ضعیف دارای ولتاژ تا 1000 ولت و فیوزهای DC فشار ضعیف دارای ولتاژ تا 1500 ولت هستند.

فیوزهای جریان متناوب و جریان مستقیم دارای استانداردهای خاص خود هستند. خاموش کردن قوس در جریان DC سخت تر از جریان متناوب است. همانطور که در کتاب تجهیزات سوئیچ و کنترل شرح داده شد، جریان DC دارای فرکانس نبوده و مقدار آن همواره بزرگتر از صفر است. این پدیده باعث تداوم آرک هنگام سوختن لینک فیوز و عبور جریان خواهد شد. به منظور خاموش کردن قوس در جریان DC از مکانیزم های خاص، ایجاد فاصله بیشتر بین قطب ها و ابعاد بزرگتر استفاده می شود.

جریان AC دارای فرکانس 50 یا 60 هرتز بوده و دائما از نقطه ی صفر عبور می کند. صفر شدن ولتاژ باعث خاموش شدن آرک حاصل از سوختن فیوز یا جدا شدن کلید در چند سیکل بعدی خواهد شد. تاکید می شود تا فیوزهای AC و DC را با یکدیگر تعویض نکنید.

انواع فیوزها با ولتاژهای بالاتر مانند فیوز فشار متوسط و فیوز فشار قوی نیز ساخته می شوند. از فیوزهای فشار متوسط به منظور حفاظت ترانسفورماتور قدرت زمینی، ترانسفورماتور ولتاژ داخلی، ترانسفورماتور هوایی، ترانسفورماتور ولتاژ هوایی، شبکه یا خطوط توزیع، خازن و غیره استفاده می شود.

انواع فیوز از نظر شکل ظاهری

فیوزهای فشار ضعیف از نظر شکل ظاهری در مدل های متنوعی مانند فشنگی، سیلندری، کاردی، مکعبی و غیره تولید می شوند. برخی از انواع فیوزها ممکن است دارای چند اسم مختلف باشند. به عنوان مثال فیوز سیلندری در بازار با عنوان های دیگر مانند فیوز استوانه ای، فیوز سیگاری، فیوز کارتریج و غیره نیز شناخته می شود. شکل ظاهری فیوز به استاندارد، کاربری، جریان، ولتاژ و روش نصب آن بستگی دارد. از استانداردهای مهم و تاثیر گذار در شکل ظاهری فیوز می توان به استانداردهای انگلیسی، آمریکایی و اروپایی اشاره کرد. در ادامه برخی از پرکابرد ترین فیوزهای فشار ضعیف در ایران معرفی شده اند.

فیوز پلاستیکی و فیوز شیشه ای

کوچک ترین فیوزهای فشار ضعیف دارای بدنه ی پلاستیکی و شیشه ای هستند. فیوزهای بدنه پلاستیکی اغلب در خودروها و مدارهای DC با توان پائین استفاده می شوند. لینک این نوع از فیوزها داخل گاز یا ماده ی خاصی نبوده و با چشم قابل بررسی است. فیوزهای پلاستیکی اغلب به صورت فشاری در پایه یا باکس فیوز نصب می شوند. در تصویر یک نمونه فیوز بدنه پلاستیکی را مشاهده می کنید.

تصویر فیوز با بدنه پلاستیکی

فیوزهای شیشه ای در مدارهای AC و DC با توان بسیار پائین استفاده می شوند. لینک این فیوز داخل کپسول شیشه ای شفاف بوده و با چشم قابل بررسی است. فیوزهای شیشه ای برای حفاظت بردهای الکترونیک، مولتی مترها، چراغ های سیگنال و دیگر تجهیزات با توان پائین استفاده می شوند. مدل های دیگری از فیوزهای کوچک با بدنه ی سرامیکی نیز وجود دارد. لینک این فیوزها داخل بدنه ی سرامیکی بوده که با خاک کوارتز پر شده است. فیوزهای سرامیکی قدرت قطع بالاتری نسبت به فیوزهای شیشه ای دارند. فیوزهای شیشه ای و فیوزهای سرامیکی در انواع پایه ها، سوکت ها و ترمینال ها نصب می شوند. در تصویر یک ترمینال مجهز به فیوز و قابل نصب روی ریل استاندارد 35 میلی متری نشان داده شده است.

تصویر ترمینال فیوز دار

فیوز فشنگی یا فیوز بوکس

فیوز تیپ D یا Buttle با عنوان فیوز فشنگی یا فیوز بوکس شناخته می شود. فیوز فشنگی از انواع فیوزهای فشار ضعیف بوده و در پایه فیوز با محفظه ی پیچی نصب می گردد. بدنه ی فیوزهای فشنگی از جنس سرامیک بوده و داخل آن با خاک کوارتز پر شده است. از خاک کوارتز جهت خاموش کردن قوس الکتریکی ناشی از سوختن المان داخلی استفاده می شود. فیوزهای فشنگی از جریان 2 تا 200 آمپر در رنج های مختلف ولتاژی مانند 400 و 500 ولت متناوب تولید می شوند. این فیوزها دارای مشخصه های کاری مختلف مانند با تاخیر زمانی، سریع و فوق سریع هستند. از کلاس های فیوز فشنگی می توان به  gL/gG و gR اشاره کرد. در تصویر یک فیوز فشنگی 16 آمپر را مشاهده می کنید.

تصویر فیوز فشنگی 16D27 کلاس gG/gL یا ولتاژ 500 ولت متناوب و جریان 16 آمپر

فیوزهای فشنگی در تابلوهای توزیع و تابلوهای کنترلی قابل استفاده هستند. پایه فیوز فشنگی در مدل های 1 تا 3 فاز تولید شده و می توان آن را روی سطح داخلی تابلو برق، روی ریل استاندارد با عنوان DIN-Rail یا شینه های استاندارد با عنوان سیستم باسبار نصب کرد. در تصویر یک نمونه پایه فیوز فشنگی تکفاز 25 آمپر 500 ولت مدل D27 را مشاهده می کنید. امروزه استفاده از فیوزهای فشنگی کاهش پیدا کرده و در حال جایگزینی با مدل های دیگر مانند فیوزهای سیلندری هستند.

تصویر پایه فیوز فشنگی تکفاز 25 آمپر 500 ولت سری D27

فیوز سیلندری یا فیوز استوانه ای

فیوزهای استوانه ای یا سیلندری فشار ضعیف از 0.25 تا 125 آمپر در 3 ابعاد مختلف ساخته می شوند. ابعاد این فیوزها بر اساس میلی متر بوده و شامل سه گروه \(10\times 38\) و \(14\times 51\) و \(22\times 58\) است. رنج ولتاژی فیوزهای سیلندری یا استوانه ای فشار ضعیف متناوب تا 690 ولت است. فیوزهای سیگاری در کلاس های G، M و R جهت حفاظت عمومی یا جنرال، موتور و عناصر نیمه هادی تولید می شوند. این فیوزها با نام فیوز کارتریج نیز شناخته می شوند.

تصویر فیوزهای سیلندری

فیوزهای استوانه ای از نظر نشانگر عملکرد به دو گروه بدون نشانگر و با Striker تقسیم می شوند. در مدل های بدون نشانگر هیچ پولکی برای تشخیص سوختن فیوز وجود ندارد. عملکرد این فیوزها توسط مدار جانبی یا سیگنال نورانی روی نگهدارنده مشخص می شود. عملگر مکانیکی یا Striker فیوز برای صدور سیگنال الکتریکی به صورت ریموت است. کاربرد اصلی این سیگنال، از مدار خارج کردن تجهیزات و شناسایی سریع فیوز سوخته می باشد. در تصویر فیوزهای \(22\times 58\) با Striker را مشاهده می کنید.

تصویر فیوزهای سیلندری یا استوانه ای مجهز به Striker

نگهدارنده ی فیوزهای استوانه ای نیز از نظر ابعاد به سه گروه \(10\times 38\) و \(14\times 51\) و \(22\times 58\) تقسیم می شوند. قرار دادن فیوز در این نگهدارنده ها بسیار ساده بوده و به ابزار خاصی نیاز ندارد. نگهدارنده ی فیوزهای استوانه ای از 1 تا 4 پل قابل انتخاب هستند. پایه فیوز استوانه ای روی ریل های استاندارد نصب شده و دارای لوازم جانبی متعددی مانند تجهیزات لاک اوت و تگ اوت می باشد. برخی از نگهدارنده های فیوز توسط پیچ روی سطح داخلی تابلو برق قابل نصب هستند.

پایه یا نگهدارنده ی فیوزهای سیلندری از نظر هشدار سوختن لینک داخلی به سه نوع معمولی، با چراغ سیگنال و مجهز به میکروسوئیچ تقسیم می شوند. هنگام انتخاب پایه یا نگهدارنده ی فیوز سیلندری باید به سایز فیوز، تعداد پل، نوع نشان دهنده، روش نصب و غیره توجه کنید. برخی از پایه ها قابل توسعه بوده و می توان تعداد پل های آن ها را افزایش داد. جهت افزایش تعداد پل ها از چند میله ی فلزی جهت برقراری لینک مکانیکی بین پایه ها استفاده می شود. پایه های چند پل و مجهز به میکروسوئیچ دارای یک شفت ارتباطی نیز هستند. این شفت معمولا غیر قابل ویرایش بوده و وابسته به تعداد فیوزهای دارای Striker است. تعداد پل های نگهدارنده ی فیوز دارای Striker باید در اولین مرحله و با دقت انتخاب شود.

در تصویر یک نگهدارنده ی معمولی 4 پل با سایز \(14\times 51\) را مشاهده می کنید. این پایه فاقد سیگنال و میکروسوئیچ بوده و 50 آمپر است. روی پایه علامت ایزولاتور یا غیر قابل قطع زیر بار درج شده است. برای قرار دادن یا تعویض فیوزها نیازی به ابزار نبوده و به سادگی می توان این نگهدارنده را باز کرد. وضعیت باز نگهدارنده حالت ایمنی داشته و قابل لاک گذاری است. به عبارت دیگر برای کار روی مدار می توان نگهدارنده ی فیوز را در حالت قطع قرار داده از قفل آویز روی آن استفاده کرد. امکان نصب قفل آویز یا لاک اوت و تگ اوت به منظور ایمنی و جلوگیری از وصل خودسرانه ی برق روی این پایه تعبیه شده است.

تصویر نگهدارنده ی 4 پل فیوز سیلندری با ابعاد 14×51

در تصویر یک نمونه نگهدارنده ی فیوز سیلندری 4 پل و مجهز به چراغ سیگنال را مشاهده می کنید. سیگنال یا نئون ها در پل های فاز وجود داشته و به دو سمت فیوز متصل است. با سوختن لینک داخلی هر فاز، روی چراغ سیگنال اختلاف ولتاژ ایجاد شده و باعث روشن شدن آن خواهد شد. نگهدارنده ی فیوز مربوط به نول فاقد سیگنال است. همانطور که در بخش های قبلی شرح داده شد، از فیوز یا بریکر 4 پل به منظور حفاظت هادی نول یا نوترال در سیستم های IT استفاده می شود.

تصویر نگهدارنده ی 4 پل فیوز سیلندری با ابعاد 14×51 و مجهز به سیگنال سوختن فیوز

نگهدارنده های فیوزهای مجهز به Striker دارای میکروسوئیچ هستند. میکروسوئیچ دارای یک یا چند کنتاکت بوده و می تواند وضعیت فیوز یا فیوزها را مانیتور کند. در پایه فیوزهای چند پل، یک شفت رابط وجود داشته که نیروی تمام Striker ها را به یک میکروسوئیچ منتقل می کند. به عبارت دیگر در پایه های چند پل نمی توان فاز معیوب را شناسایی کرد. با سوختن هر یک از فیوزها، شفت اصلی تغییر وضعیت داده و باعث تحریک میکروسوئیچ خواهد شد. در تصویر نگهدارنده ی 1 پل و 3 پل مجهز به میکروسوئیچ را مشاهده می کنید.

تصویر نگهدارنده ی 1 و 3 پل فیوز استوانه ای دارای Striker

فیوز کاردی

فیوز کاردی دارای دو پایه به شکل تیغه ی چاقو است. پایه های تیغه ای شکل از دو سمت به محفظه ی فیوز متصل شده و نقش نصب مکانیکی و انتقال جریان را دارند. بدنه ی فیوز کاردی از سرامیک بوده و داخل آن از خاک کوارتز پر شده است. فیوز کاردی یا فیوز چاقویی در مدل های بسیار متنوعی ساخته شده و نام لاتین آن knife blade contact fuse است.

فیوزهای سری NH با بدنه ی مکعبی از پرکاربرد ترین مدل ها در ایران است. فیوزهای کاردی یا تیغه ای سری NH دارای مشخصه های عملکردی مختلف و رنج های جریانی متنوع هستند. فیوزهای کاردی مکعبی سری NH از نظر ابعاد در کلاس های 000، 00، 0، 01، 1، 02، 2، 03، 3 و 4 ساخته می شوند. در واقع برخی از اصطلاحات مانند فیوز کاردی پایه کوتاه و فیوز کاردی پایه بلند به ابعاد فیوز اشاره می کند. ابعاد هر یک از کلاس ها را می توانید در کاتالوگ شرکت سازنده مشاهده کنید. به عنوان مثال در تصویر ابعاد فیوز سری NH با سایز بدنه ی 3 از زاویه های مختلف آورده شده است. این فیوز دارای نشانگر عملکرد و اهرم نصب میکروسوئیچ می باشد.

تصویر ابعاد فیوز سری NH سایز 3

روی بدنه ی فیوزهای کاردی دو زائده ی فلزی با عنوان Gripping lugs وجود دارد. زائده های فلزی محل قرارگیری فیوز کش یا قفل شدن فیوز در انواع کلیدها است. از زائده های فلزی روی فیوزهای کاردی مانند سری NH برای نصب میکروسوئیچ نیز استفاده می شود. زائده های روی فیوز می تواند هادی یا عایق باشد.

زبانه های مخصوص فیوز کش یا Gripping lugs در مدل های معمولی با قسمت اصلی فیوز در ارتباط بوده و همواره برقدار است. برقدار بودن زائده های فلزی در کاتالوگ فیوزها با عبارت live gripping lugs مشخص می شود. در تصویر یک فیوز 355 آمپر 500 ولت تیپ gG/gL با قدرت قطع 120 کیلو آمپر را مشاهده می کنید. زائده های فلزی این فیوز برقدار بوده و باید احتیاط های لازم در این خصوص انجام شود.

تصویر فیوز با زائده های برقدار یا live gripping lugs

فیوزهای فشار ضعیف با گیره یا زائده های عایق نیز تولید می شوند. در کاتالوگ این فیوزها از عبارت Insulated gripping lugs استفاده می شود. در تصویر یک فیوز فشار ضعیف کاردی 100 آمپر 500 ولت سری gG/gL را مشاهده می کنید. گیره های این فیوز نسبت به المان اصلی یا پایه های فیوز عایق شده اند.

تصویر فیوز با زائده های عایق یا Insulated gripping lugs

به منظور قرار دادن و خارج کردن فیوزهای کاردی از روی پایه باید احتیاط های لازم را انجام داد. پایه فیوزهای کاردی اغلب در کنارهم نصب شده و هرگونه خطا می تواند اتصال کوتاه شدیدی را ایجاد کند. هنگام کار با فیوزهای کاردی باید از دستکش، نقاب و فیوز کش استفاده شود. در تصویر یک نمونه فیوز کش برای فیوزهای کاردی را مشاهده می کنید. گیره های فیوز کش به نحوی طراحی شده اند تا انواع فیوز کاردی را در بر بگیرند. از دکمه قرمز رنگ روی فیوز کش جهت آزاد کردن ضامن و خارج کردن دسته از روی فیوزها استفاده می شود.

تصویر فیوز کش

فیوزهای مکعبی با پایه های خاص

برخی از انواع فیوز ها از نظر روش نصب متفاوت بوده و توسط پیچ محکم می شوند. به عنوان مثال در تصویر یک فیوز فوق سریع aR با جریان 63 آمپر را مشاهده می کنید. این نوع فیوز با ولتاژ 900 ولت DC طبق استاندارد DIN و IEC ساخته شده و دارای نشانگر سوختن لینک داخلی است. همانطور که مشاهده می کنید این فیوز دارای پایه بوده ولی قسمت خاصی برای قرار دادن فیوز کش ندارد. روی پایه های این فیوز محلی برای قرارگیری پیچ تعبیه شده است.

تصویر فیوز مکعبی فوق سریع

ابعاد پایه مانند ضخامت، ارتفاع، محل پیچ و غیره به مدل فیوز بستگی دارد. در تصویر یک فیوز 400 آمپر 2000 ولت متناوب را مشاهده می کنید. این فیوز دارای قدرت قطع 100 کیلو آمپر بوده و از مدل فوق سریع یا aR است. فیوز توسط دو پیچ در محل خود قرار گرفته و تاسیسات هنگام تعویض آن باید کاملا بی برق باشند.

تصویر فیوز 2000 ولت متناوب

فیوز کامپکت

فیوزهای کامپکت دارای پایه نبوده و ابعاد بسیار فشرده ای دارند. در تصویر یک نمونه از فیوزهای معکبی فوق سریع 350 آمپر آورده شده است. این فیوز اصطلاحا کامپکت یا Flush end fuse نام داشته و توسط پیچ نصب می شود.

تصویر فیوز کامپکت مکعبی

فیوز با استانداردهای دیگر

شکل ظاهری و ابعاد فیوز با توجه به استانداردهای هر منطقه تغییر می کند. به عنوان مثال با مراجعه به نسخه های انگلیسی و آمریکایی وب سایت شرکت ایتون می توانید مدل های بسیار خاصی از فیوزهای باسمن را مشاهده کنید. از فیوزهای فشار ضعیف انگلیسی می توان به مدل های ساخته شده بر اساس استاندارد بریتیش یا BS اشاره کرد. فیوزهای فشار ضعیف کلاس CC، G، J، H، L، RK، T، P، D و غیره نیز از مدل هایی هستند که در ایران کمتر دیده می شوند.

تصویر فیوزهای مختلف از نظر استاندارد و شکل ظاهری

فیوز فشار متوسط

فیوزهای فشار متوسط داخلی یا Indoor نیز در شکل های مختلفی تولید می شوند. از مدل های پرکاربرد در این سطح ولتاژی می توان به فیوزهای استوانه ای، تیپ BS، فیوزهای موتوری و روغنی اشاره کرد. نحوه ی نصب هریک از این فیوزها متفاوت بوده و ممکن است به ادوات خاصی نیاز داشته باشند. برخی از فیوزها ممکن است داخل یا روی تجهیزات دیگر مانند ترانس ولتاژ، کنتاکتور و غیره نصب شوند. در تصویر چند سایز مختلف فیوز استوانه ای فشار متوسط را مشاهده می کنید.

تصویر فیوز فشار متوسط

کات اوت فیوز

انواع دیگری از فیوز های فشار متوسط و فشار قوی با عنوان لینک فیوز کات اوت یا Expulsion fuse link نیز وجود دارد. این نوع از فیوزها به منظور حفاظت خطوط، ترانس، بانک خازن و غیره در سطوح ولتاژی فشار متوسط و بالاتر استفاده می شوند. لینک فیوز داخل غلاف کات اوت قرار گرفته و معمولا در فضای باز نصب می شود. لینک فیوز کات اوت باسمن تا جریان 100 آمپر و ولتاژ 72 کیلو ولت تولید می شود. از تیپ های فیوز کات اوت می توان به کندکار، تندکار و فوق سریع اشاره کرد. کات اوت فیوز در شبکه های توزیع بسیار پرکاربرد است.

تصویر لینک فیوز کات اوت

این وب سایت دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده و هر گونه کپی و نسخه برداری و انتشار مجدد اطلاعات آن غیرمجاز است. لطفا در صورت مشاهده هرگونه سوء استفاده ما را مطلع کنید.