بازدید‌های دوره‌ای و تعمیرات و تست بانک خازنی

در این مقاله به بررسی چک لیست ها و نکات نگهداری و تست بانک خازنی می پردازیم. تجهیزات جبران سازی توان راکتیو و بانک های خازنی نیاز به بازدید‌های دوره‌ای و منظم دارند. این کار باید توسط افراد متخصص و طبق چک‌لیست‌ها صورت بگیرد. در نظر داشته باشید که اولین بازدید باید 10 روز پس از نصب و بعد از آن به‌صورت ماهانه یا بازه‌های طولانی‌تر انجام شود.

بازدیدهای دوره ای

زمان بازدیدها با توجه به بزرگی تجهیزات و قوانین داخلی تعیین‌شده و حداکثر می‌تواند یک‌ساله باشد. بازدید از تجهیزات جبران سازی در زمان مشخص مزایای زیر را خواهند داشت:

• جلوگیری از صدمات غیر قابل شناسایی توسط سیستم‌های حفاظتی مانند اتصالات سست، تغییر شکل فیزیکی و غیره
• شناسایی خازن‌های معیوب
• جلوگیری از افزایش ناگهانی جریمه‌ها

به‌منظور نگهداری از تجهیزات جبران سازی توصیه می‌شود هنگام بازدیدهای دوره‌ای این نکات را مدنظر داشته باشید:

• سیگنال‌ آلارم رگولاتور به تجهیزات اعلان متصل شده و مشکلی در این بخش وجود نداشته باشد.
• آلارم‌های روی رگولاتور بررسی و ریشه‌یابی شوند. برخی از این آلارم‌ها مربوط به اضافه ولتاژ، حرارت، هارمونیک یا معیوب شدن پله‌های خاصی از خازن‌ها است.
• مقادیر نمایش داده‌شده روی رگولاتور باید کنترل شده و با سیستم مطابقت داده شود.
• تمام اتصالات و ترمینال‌ها به‌صورت دوره‌ای محکم شوند. این کار 10 روز پس از راه‌اندازی و بعد از آن طبق برنامه‌ی زمان‌بندی انجام شود.
• تابلوی خازن باید تمیز و بدون ذرات گرد و غبار باشد. در محیط‌های آلوده باید از IP مناسب و نظافت‌های دوره‌ای استفاده کرد.
• سلامت وسایل حفاظتی مانند فیوزها و بریکرها باید به‌صورت دوره‌ای کنترل شوند.
• خازن‌ها باید به‌صورت دیداری و الکتریکی بررسی شوند.
• هرگونه تغییر شکل فیزیکی در خازن‌ها و تجهیزات دیگر باید به‌سرعت شناسایی شود.
• جریان خازن‌ها باید اندازه‌گیری و ثبت شود. مقادیر اندازه‌گیری شده را با جریان نامی خازن مقایسه کرده و هرگونه تغییر در ظرفیت یا اضافه‌بار را شناسایی کنید.
• عملکرد صحیح مقاومت‌های تخلیه باید کنترل شود.
• هرگونه افزایش دما، صدای غیرعادی، تغییر در جریان خازن‌ها و غیره باید به‌سرعت رفع شود.

درصورتی‌که سیستم جبران سازی به‌صورت کامل غیرفعال شده باشد می‌توان از نکات زیر در عیب‌یابی استفاده کنید:

• درصورتی‌که روی رگولاتور هیچ اطلاعاتی نمایش داده نشده و هیچ چراغی روشن نیست باید تغذیه‌ی آن را چک کنید. ممکن است به علت عملکرد فیوز یا بریکر فرمان و یا قطع شدن نمونه‌های ولتاژ رگولاتور خاموش شده باشد.
• درصورتی‌که سیگنال مربوط به پله‌های خازن روی رگولاتور روشن بوده ولی کنتاکتورها وصل نیستند باید مدار کنترل را بررسی کنید. ابتدا از وصل بودن بریکر مدار کنترل اطمینان حاصل کرده و در ادامه ورودی مشترک پلاتین‌های رگولاتور را چک کنید. اگر مشکل به‌طرف نشد باید سیم نول و پیوستگی سیم‌ها تا بوبین کنتاکتورها را کنترل کنید.
• اگر خطای روی رگولاتور به معنی قطع ولتاژ یا جریان است باید بخش اندازه‌گیری را کنترل کنید. در نظر داشته باشید که هنگام کاهش بار تأسیسات ممکن است خطای کاهش یا قطع جریان روی رگولاتورها نمایش داده شود. برخی از رگولاتورها دارای محدودیت حداقل جریان در مدار هستند. وجود ولتاژهای نمونه را می‌توانید با ولت‌متر و سالم بودن مدار ترانس جریان را با آمپرمتر انبری از بخش ترمینال‌های پشت رگولاتور تست کنید.
• اگر روی رگولاتور حالت خازنی یا CAP یا Lead نمایش داده‌شده است باید وضعیت ترانس جریان را کنترل کنید. ممکن است جهت یا محل نصب ترانس جریان اشتباه باشد.
• درصورتی‌که رگولاتور تمام خازن‌ها را وارد مدار کرده ولی با کاهش بار آن‌ها را خارج نمی‌کند حتما باید ترانس جریان را از نظر محل و جهت نصب بررسی کنید.
• درصورتی‌که تمام خازن‌ها وارد مدار شده ولی جریان راکتیو کاهش پیدا نمی‌کند باید دو نکته را بررسی کنید. ابتدا از کافی بودن خازن‌ها مطمئن شده و در ادامه محل لوازم اندازه‌گیری را چک کنید. ممکن است دستگاه‌های اندازه‌گیری بعد از بانک خازن و به سمت مصرف‌کننده‌ها نصب شده باشند. در صورت کافی نبودن خازن‌های نیز باید محاسبات را مجدد انجام دهید.
• اگر رگولاتور کالیبره کردن خودکار را انجام نمی‌دهد ممکن است در مدار کنترل ایرادی وجود داشته و یا شبکه غیر پایدار باشد. بهتر است ابتدا مدار کنترل را از نظر وجود ولتاژ و صحت کنترل کنیم. در ادامه باید وضعیت شبکه را بررسی کرده و پس از نرمال شدن کمیت‌ها مقدار C/K را به‌صورت دستی تنظیم کنیم.

چک لیست ها

به‌منظور بازدید‌های اولیه و دوره‌ای می‌توانید از چک‌لیست‌هایی مشابه با موارد زیر استفاده کنید. این نمونه‌ها توسط مثلث زرد تهیه شده و شما می‌توانید موارد خاص خود را به آن‌ها اضافه کنید. برخی از اطلاعات آورده شده در این چک لیست ها تنها یک بار کامل شده و در بانک اطلاعاتی نگهداری می شوند. در صورتی که کار شما تعمیر یا راه اندازی یا تست بانک های خازنی باشد می توانید نسخه های بیشتری از این چک لیست ها تهیه کنید. توصیه می شود موارد مورد نیاز خود را در فایل اکسل یا موارد مشابه ایجاد کرده و همواره روی سیستم خود نگه دارید.

چک لیست بررسی کلی تاسیسات

در این بخش مشخصات تاسیسات قدرت وارد می شود. با این اطلاعات می توان میزان خازن مورد نیاز را محاسبه کرده و یا مناسب بودن جبران ساز ها را بررسی کرد. این چک لیست اولین برگه در پرونده ی تاسیسات قدرت می باشد.

نوع جبران سازی

در این بخش می‌توانید اطلاعات بیشتر مانند نوع جبران سازهای استفاده شده، محل آن‌ها شرایط محیطی، روش اتصال و سیستم‌های حفاظتی را کنترل کنید. در ادامه‌ی این چک‌لیست بخشی وجود دارد که مشخص‌کننده‌ی سیستم های حفاظتی جبران سازهای متمرکز مانند بانک خازن است. در بخش پایانی روش کار بانک خازنی مانند نوع رگولاتور، تعداد پله ها و غیره ثبت خواهد شد.

اطلاعات کاری

در این چک‌لیست می‌توانید مشخصات ترانس جریان، رگولاتور، تنظیمات ، مشخصات کلی بانک خازن و صورتحساب‌ها را وارد کنید. مشخصات قبل و بعد صورتحساب‌ها می‌تواند روند بهبود تغییرات را به‌خوبی نمایش دهد.

چک لیست کنترل پله های بانک خازنی

از این چک‌لیست می‌توانید به‌منظور ثبت اطلاعات بازدیدهای دوره‌ای استفاده کنید. در این بخش سعی شده فیلدهای کافی به‌منظور ثبت اطلاعات اصلی مانند هادی‌ها، سیستم حفاظتی، راکتیو، ظرفیت خازن و نوع سوئیچ به همراه کمیت‌های محیطی و الکتریکی در نظر گرفته شود. در این چک لیست می توان اطلاعات 14 خط پله ی بانک خازنی را وارد کرد. اطلاعات برخی از سطر ها با بررسی ظاهری مشخص شده و برخی دیگر نیاز به اندازه گیری دارند. ابتدا باید مشخصات فیزیکی مانند سایز تجهیزات، ظرفیت جبران سازی، جریان نرمال خازن و غیره را طبق پلاک آن ها مشخص کنید.

یکی از روش های بسیار ساده و سریع در تست خازن اندازه گیری جریان آن است. در نظر داشته باشید که مقدار جریان نرمال خازن بر اساس فرکانس و ولتاژ آن مشخص می شود. طبق اطلاعات شرح داده شده در مقاله حفاظت از خازن ها ممکن است مقدار جریان دریافتی بیشتر از جریان نامی باشد. اضافه جریان می تواند علت های مختلفی مانند اضافه ولتاژ و هارمونیک داشته باشد.

از بین رفتن خازن می تواند با نشانه هایی مانند عملکرد سوئیچ حفاظت فشار، اتصال کوتاه شده و یا کاهش جریان دریافتی همراه باشد. در صورت سالم بودن خازن از نظر ظاهری و عدم عملکرد فیوزها می توان جریان را اندازه گیری کرد. جریان دریافتی خازن نباید 10 تا 20 درصد کمتر از مقدار نرمال آن باشد. علاوه بر این جریان هر فاز از خازن نباید بیشتر از 10 تا 15 درصد با فازهای دیگر اختلاف داشته باشد. به‌عبارت‌دیگر جریان‌های خازن باید تا حد ممکن متعادل باشند.

بهترین روش برای مشخص کردن ظرفیت خازن استفاده از پاورمتر است. توصیه می شود تابلوهای اصلی را به انواع پاورمتر و ثبات ها مجهز کنید. این دستگاه ها می توانند اطلاعات مفیدی را جهت بررسی بانک خازن، هارمونیک ها، میزان توان و اشکالات به وجود آماده در تاسیسات جمع آوری کنند. به عنوان مثال در ویدئوی زیر استفاده از پاورمیتر زایلوگ مدل 8800 پلاس در یک تابلوی اصلی را مشاهده می کنید.

جمع بندی

با توجه به اطلاعات و بازدید های ظاهری و تست بانک خازنی می توان برخی از خطاها در سیستم جبران سازی را مشخص کرد. در نظر داشته باشید که عدم عملکرد صحیح بانک خازن باعث افزایش هزینه های جریمه و موارد غیر مستقیم مانند افزایش دما و کاهش طول عمر تجهیزات می شود. هنگام بازدید های دوره ای برخی از اشکالات باید به سرعت رفع شوند. به عنوان مثال هرگز نباید از مواردی مانند سوختی تجهیزات، اتصالات سست و غیره عبور کنید. این آیتم ها می توانند خسارت های بعدی مانند آتش سوزی یا از بین رفتن کامل تجهیزات را در پی داشته باشند.

توصیه می شود پس از راه اندازی بانک خازن و ظرف مدت کوتاهی بازدید های دوره ای را آغاز کنید. در اولین بازدید حتما اتصالات را از نظر محکمی کنترل کنید. این کار اصطلاحا آچار کشی نامیده می شود. قبل از هرگونه کار روی بانک خازنی باید آن را بی برق کرده و تا دشارژ کامل خازن ها صبر کنیم. اطلاعات بیشتر در خصوص راه اندازی تاسیسات جبران سازی را می توانید در مقاله نصب و راه اندازی بانک خازن مطالعه کنید.