مراحل نصب و راه‌ اندازی بانک خازنی

نصب و راه‌ اندازی صحیح تجهیزات جبران سازی اهمیت بسیار زیادی دارد. این مراحل باید با دقت و ترتیب خاصی انجام شوند تا به نتیجه‌ی دلخواه برسیم. در نظر داشته باشید که هرگونه اشتباه در فرآیند نصب و راه‌ اندازی ممکن است مشکلاتی را ایجاد کند. به‌عنوان‌مثال راه‌ اندازی یک بانک خازنی اتوماتیک را در نظر بگیرید. از گام‌های مهم در این خصوص می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کنترل خازن‌ها، کابل‌ها و فیوزها
• کنترل محل نصب
• کنترل اتصالات
• کنترل اتصال صحیح ترانس جریان
• تنظیم و راه‌ اندازی رگولاتور
• تست نهایی و بهره‌برداری

نکات قبل از راه اندازی بانک خازنی

قبل از شروع پروسه‌ی نصب باید مسائل ایمنی را در نظر گرفت. همان‌طور که می‌دانید در تابلوها ولتاژ خطرناک وجود داشته و تماس با آن می‌تواند صدمات جبران ناپذیری در پی داشته باشد.  به‌عنوان یک قانون اصلی همیشه تاکید کنید که هرگونه اقدام هنگام باز بودن درب تابلوها باید توسط افراد آموزش دیده و متخصص انجام شود. این مسائل شامل تائید عملکرد صحیح و یا وجود نقص در سیستم‌های الکتریکی مانند بانک‌ها خازن نیز می‌شود. به‌صورت کلی هرگونه تائید، اعلام عیب و یا تغییر در سیستم‌های الکتریکی باید توسط افراد آموزش دیده صورت بگیرد.

قبل از اقدام به راه‌ اندازی بانک خازنی یا سیستم جبران سازی این موارد را مدنظر داشته و به‌دقت کنترل کنید:

• به‌منظور اتصال بانک خازن به تأسیسات قدرت باید مسائل مربوط به قطع برق، اتصال زمین، لاک کردن کلیدها و بریکرها به همراه کسب مجوزها طبق قوانین محلی و منطقه‌ای انجام شود.
• تجهیزات جبران سازی حتما باید دارای اتصال زمین باشند.
• هرگز تجهیزات را نزدیک مایعات یا محیط‌های مربوط نصب نکنید.
• تجهیزات نباید زیر نور خورشید یا نزدیک به منابع تولید حرارت نصب شوند.
• از برق‌دار کردن تجهیزات آسیب دیده به‌صورت ظاهری جدا خودداری کنید.
• از باز بودن محفظه‌های تهویه اطمینان حاصل کنید.
• نکات مربوط به نصب، راه‌ اندازی، کار با تجهیزات، تنظیم رگولاتور و غیره باید توسط یک فرد متخصص و با توجه به کاتالوگ‌ها انجام شود.

کنترل خازن‌ها، کابل‌ها و فیوزها

در تابلوی بانک خازن از سوئیچ‌ها، هادی‌ها و تجهیزات حفاظتی مختلفی استفاده می‌شود. یکی از وظایف اصلی ما کنترل این آیتم‌ها قبل از برق‌دار کردن تابلو است. توجه داشته باشید که هرگونه خطا در محاسبات یا روش نصب پذیرفته نبوده و در صورت مشاهده باید پروسه‌ی راه‌ اندازی بانک خازنی را متوقف کنید.

اولین مرحله بررسی وضعیت خازن‌ها از نظر فیزیکی و نصب در تابلو است. هنگام کنترل این بخش نکات زیر را مدنظر داشته باشید:

• در شبکه‌های آلوده به هارمونیک استفاده از خازن‌ های قدرت فقط با نصب فیلتر مجاز است.
• در یک تابلو ممکن است خازن‌ها در جهت‌های مختلفی نصب شده باشند. در صورت دیدن این شرایط حتما از مجاز بودن آن اطمینان حاصل کنید. این نکات در کاتالوگ شرکت سازنده قید می‌شود.
• هنگام نصب خازن‌ها بايد فاصله جانبي با يكديگر و بدنه تابلو رعایت شده باشد. فاصله‌ی مجاز در کاتالوگ خازن‌های قید شده و به‌منظور تهیه‌ی مناسب در نظر گرفته می‌شود.
• محل قرارگیری خازن‌ها در تابلو باید به شکلی باشد که تهویه‌ی طبیعی به‌خوبی صورت گیرد. علاوه بر این باید وضعیت فن‌ها، فیلترها و جهت هوا را کنترل کنید.
• معمولا مهرهاي نگهدارنده خازن براي اتصال زمين آن نيز مورد استفاده قرار می‌گيرند. روی پیچ انتهای خازن‌های سیلندری علامت اتصال زمین دیده می‌شود. کنترل کنید که بدنه تابلو به  اندازه كافي رنگ برداري شده باشد تا این اتصال به بهترین حالت انجام شود. در ضمن خازن‌ها باید به اندازه‌ی کافی محکم شده باشند.
• روش نصب خازن‌ها و صفحه‌های داخلی امکان ورود اشیاء جامد، مایعات و حیوانات را افزایش نداده باشند.
• در قسمت بالاي ترمينال‌هاي خازن فضاي كافي براي عمل كرد فيوز داخلي آن در نظر گرفته شده باشد. درصورتی‌که این فضا کافی نباشد امکان انفجار خازن پس از پایان عمر آن به‌شدت افزایش پیدا می‌کند.
• فضای اطراف خازن‌ها برای بازدید‌های ظاهری، اندازه‌گیری مقادیر، تعمیرات، تعویض و نظافت کافی باشد.
• مقاومت‌های تخلیه مناسب بوده و به درستی نصب شده باشند.
• اتصال هادی‌ها در سوکت خازن به درستی انجام‌شده باشد.

گام بعدی کنترل تناسب تجهیزات با توجه به ظرفیت خازن‌ها است. کنترل وضعیت هادی‌ها، سوئیچ‌ها و بخش‌های حفاظتی باید از خازن‌ها شروع شود. در اولین گام باید ظرفیت هر پله و میزان جریان آن را مشخص کنیم. برای این کار می‌توانید از پلاک خازن‌ها یا جداول استاندارد استفاده کنید. همان‌طور که قبلا شرح داده شد جریان نرمال خازن‌ها باید تا حدود 1.5 برابر بیشتر در نظر گرفته شود.

با مشخص شدن جریان هر پله کنترل کنید که هادی‌های به کار رفته توانایی تحمل آن را داشته باشند. علاوه بر این اتصال هادی‌ها به خازن و سوئیچ بسیار مهم است. این بخش باید از نظر سطح اتصال و استحکام به‌خوبی کنترل شود. این روند را خصوص هادی‌های بین شینه و المان حفاظتی و سوئیچ‌ها نیز انجام دهید.

در مرحله‌ی بعد باید سایز کنتاکتور یا تایرستور سوئیچ بر اساس توان خازن یا خازن‌های متصل شده به آن بررسی شود. برای مشخص کردن جریان یا توان مجاز سوئیچ‌ها باید به پلاک آن‌ها توجه کنید.

همان‌طور که قبلا شرح داده شد مشخصات این تجهیزات می‌تواند با جریان یا توان خازنی روی پلاک درج‌شده باشد. در هردو صورت از مناسب بودن سایز سوئیچ با خازن‌های متصل شده به آن اطمینان حاصل کنید.

توجه داشته باشید که استفاده از تجهیزات محدود کننده‌ی جریان اولیه مانند راکتور، کنتاکتورهای خازنی یا هردو در کاهش استرس به خازن‌ها، ترنزینت‌های ولتاژ و درنتیجه افزایش طول عمر تجهیزات بسیار مؤثر است.

آخرین مرحله‌ی این بخش مربوط به کنترل المان‌های حفاظتی است. سایز فیوزها یا بریکرها باید بر اساس توان خازن‌های متصل شده به هر خط کنترل شود. در این قسمت نیز باید جریان حدود 1.5 برابری خازن‌ها را در نظر بگیرید.

علاوه بر این باید نوع، جریان و تنظیمات حفاظت کل بانک خازن نیز کنترل شود. جریان نامی این بخش حداقل باید 1.4 برابر جریان تمام خازن‌ها بوده و به درستی تنظیم شده باشد. به‌عنوان‌مثال در صورت استفاده از بریکر بخش اضافه‌بار آن باید طبق حداکثر جریان نرمال خازن‌ها یا \({I_{cmax}}\) و جریان ضربه‌ی آن روی 10 برابر تنظیم شود.

کنترل محل نصب بانک خازنی

تجهیزات جبران سازی توان راکتیو با توجه به نوع و توان ممکن است حالت‌های نصب متفاوتی داشته باشند. به‌عنوان‌مثال نحوه‌ی نصب جبران ساز انفرادی یک الکتروموتور و راه‌ اندازی یک بانک خازنی اتوماتیک را در نظر بگیرید.

جبران ساز انفرادی الکتروموتور می‌تواند در یک باکس کوچک یا تابلوی راه‌انداز قرار بگیرد ولی اتصال بانک خازن به شبکه قدرت الزامات خاص خود را دارد. به‌منظور نصب یک بانک خازنی اتوماتیک یا جبران سازهای بسیار بزرگ باید محل را از نظر وجود گرد و غبار، مایعات، نور خورشید، دمای محیط، حرارت تجهیزات دیگر و غیره کنترل کنیم. این آیتم‌ها می‌توانند باعث اختلال در کار سیستم جبران سازی و کاهش شدید عمر آن‌ها شوند.

قبل از نصب شما باید از مناسب بودن ساختار تابلوی بانک خازنی با محل قرارگیری آن مطمئن شوید. این موارد می‌تواند با بررسی درجه‌ی IP یا مقاومت تابلو در برابر نفوذ اجسام جامد و مایع آغاز شود. کنترل کنید که درب‌های تابلو، محل ورود کابل‌های قدرت، محل ورود کابل ترانس جریان، فن‌ها و غیره از ورود آلودگی‌ها به داخل تابلو جلوگیری کنند.

مرحله‌ی بعدی کنترل دمای محیط است. در صورت خارج‌شدن دما از محدوده‌ی استاندارد باید از کولر و هیتر در تابلو استفاده کنیم. کنترل سیستم تهویه را می‌توان با ترموستات یا رگولاتورهای هوشمند انجام داد. این موارد باید هنگام تهیه‌ی تجهیزات در نظر گرفته شوند.

پس از کنترل محیط باید روش نصب مکانیکی را بررسی کنیم. تابلوهای ایستاده یا اصطلاحا سلول‌ها می‌توانند روی زمین یا کانال‌ها قرار بگیرند. در صورت وجود تابلوی دیگر می‌توانید آن‌ها از طرفین به یک دیگر پیچ و مهره کنید. تابلوهای کوچک‌تر باید روی دیوار نصب شوند. از قرار دادن تابلوهای کوچک روی زمین یا چهارپایه‌ها خودداری کنید.

ورودی کابل‌های قدرت و فرمان باید پوشیده شود تا نفوذ اجسام و حیوانات به داخل تابلو امکان‌پذیر نباشد. این کار می‌تواند با توجه به سطح مقطع کابل‌ها توسط گلند و فوم‌ها انجام شود. حتما از نگهدارنده‌ کابل استفاده کنید تا وزن آن روی کلید، شینه و دیگر اتصالات نباشد.

قبل از نصب کنترل کنید که فن‌ها توسط تابلوهای دیگر یا دیوارها پوشیده نشده و امکان تهویه‌ی مناسب وجود داشته باشد. علاوه بر این تجهیزات نصب شده روی درب تابلو مانند رگولاتور، کلیدهای فرمان، سیگنال‌ها، کسینوس فی متر و غیره باید به‌سادگی در دسترس باشند.

محل نصب تابلو باید به‌گونه‌ای باشد که درب یا درب‌های آن به‌سادگی و به‌صورت کامل باز شوند. این امر در تعمیرات با برنامه بسیار مهم است. کنترل کنید که درب‌های تابلو دارای بازوها و قفل‌های مناسب باشند.

کنترل اتصالات

این بخش مربوط کنترل اتصال صحیح الکتریکی خازن‌ها و در نهایت کل بانک است. توجه داشته باشید که بدنه‌ی خازن‌ها حتما باید اتصال زمین شده باشند. به این منظور ممکن است از پیچ نصب یا ترمینال جداگانه‌ای استفاده شده باشد. در نهایت بدنه‌ی تابلوی بانک خازنی به همراه درب‌های آن نیز باید به زمین متصل شوند.

در این بخش باید از مناسب بودن مقاومت اتصال زمین مجموعه نیز اطمینان حاصل کنید. این کار می‌تواند با انواع دستگاه‌های اندازه‌گیری انجام شود. پس از اندازه‌گیری مقاومت زمین نحوه‌ی اتصال آن به تابلو را کنترل کنید. توجه داشته باشید که در قسمت‌های مربوط به اتصال زمین نباید هیچ مانعی مانند رنگ یا بخش‌های غیر فلزی وجود داشته باشد. برای کنترل پیوستگی اتصال زمین و بالا نبودن مقاومت هادی‌ها و اتصالات می‌توانید از دستگاه‌های اندازه‌گیری استفاده کنید.

در گام بعدی بخش الکتریکی بررسی خواهد شد. همان‌طور که می‌دانیم خازن‌های اصلاح ضریب توان فشار ضعیف به‌صورت سه فاز با اتصال داخلی مثلث تولید می‌شوند. در این خازن‌ها سه ترمینال برای اتصال به سوئیچ در نظر گرفته شده و توالی فاز در آن‌ها اهمیتی ندارد. به عبارت ساده‌تر تنها وظیفه‌ی شما در این بخش کنترل اتصال صحیح سه فاز قدرت به خازن‌ها است. این بخش را می‌توانید از خازن‌ها شروع کرده و پس از عبور از سوئیچ و المان حفاظتی تا شینه‌های اصلی ادامه دهید. در تابلوهای کوچک ممکن است از شینه استفاده نشده باشد. منظور از شینه در این بخش نقطه‌ی اتصال تمام پله‌ها به بریکر یا فیوز اصلی است.

اتصال هادی‌ها به شینه‌ی اصلی و در نهایت حفاظت کل باید به درستی انجام‌شده باشد. در ادامه و  با توجه به محل قرارگیری بانک خازنی از کابل یا شینه برای اتصال آن به مدار اصلی استفاده می‌شود. در نظر داشته باشید که این کار می‌تواند با کابل‌های تک هسته و یا سه هسته انجام شود. خازن‌های به سیم نول نیازی ندارند. در این بخش نیز توالی فاز مهم نبوده و فقط باید از استحکام اتصالات و سطح مقطع مناسب کابل‌های مطمئن شویم. این کابل‌ها باید بر اساس سطح اتصال کوتاه موجود و جریان کل بانک خازن سایز شده باشند.

در آخرین مرحله باید از اتصالات بخش رگولاتور و مدار کنترل اطمینان حاصل کنیم. این کار باید با توجه به نقشه‌ها و قبل از برق‌دار کردن مدار قدرت انجام شود. پس از تست‌های اولیه می‌توانید فقط بخش کنترل را برق‌دار کرده و از عملکرد رگولاتور و سوئیچ‌ها مطمئن شوید.

کنترل ترانس جریان

همانطور که در مقالات قبلی شرح داده شد میزان اختلاف بین ولتاژ و جریان مشخص کننده ی توان راکتیو مورد نیاز سیستم است. در سطح فشار ضعیف ورودی ولتاژ مستقیم به رگولاتور متصل می شود. این اتصال با توجه به نوع رگولاتور، تنظیمات و محل قرارگیری ترانس جریان متفاوت خواهد بود. با توجه به بالا بودن جریان در مدارهای قدرت اغلب از ترانس جریان استفاده می شود. ترانس جریان رگولاتور می تواند مستقل و یا به صورت مشترک با دیگر دستگاه ها باشد. توضیحات کامل در خصوص ترانس جریان و نحوه ی کنترل آن در بانک خازن را در مقاله ی انتخاب ترانس جریان بخوانید.

مطالبی که در حال مطالعه ی آن هستید به صورت تصویری در دوره طراحی بانک خازن آموزش داده شده است. در این دوره تصویری با توان در جریان متناوب، مفهوم جبران سازی توان راکتیو، مزایای فنی و اقتصادی جبران سازی، مشخصات بانک خازن، محاسبه ضریب توان، محاسبه خازن از طریق قبض برق، انتخاب خازن برای الکتروموتور و ترانسفورماتور، انتخاب تجهیزات سوئیچ و حفاظت در بانک خازن و دستور العمل راه اندازی بانک خازن آشنا شده و چند بانک خازن را به صورت عملی بررسی و تست می کنیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این دوره می توانید روی عبارت طراحی بانک خازن کلیک کنید.

تنظیم و راه اندازی رگولاتور

قبل از برق‌دار کردن بخش قدرت بانک خازنی باید رگولاتور و مدارهای مربوط به آن را کنترل کنیم.

اولیه نکته اتصال صحیح ترانس جریان است. مطمئن شوید که ثانویه‌ی ترانس جریان به ترمینال‌های K و L رگولاتور متصل شده باشد.

در نظر داشته باشید که ترانس جریان حتما باید به رگولاتور متصل شده و یا ثانویه‌ی آن اتصال کوتاه باشد. در بسیاری از شرکت‌ها ترانس جریان به همراه جمپر اتصال کوتاه و یا ترمینال‌های مخصوص نصب می‌شود.

هرگز فراموش نکنید که فقط پس از تست مدار ثانویه‌ی ترانس جریان می‌توانید جمپرهای اتصال کوتاه را باز کنید. همان‌طور که می‌دانیم مدار باز شدن ترانس جریان می‌تواند به آن آسیب جدی برساند.

به‌منظور تست مدار ثانویه‌ی ترانس جریان می‌توانید از یک آمپرمتر انبری استفاده کنید.

به‌عنوان‌مثال نصب ترانس جریان 500 به 5 در بخش قدرت را در نظر بگیرید. درصورتی‌که از مدار اولیه جریانی حدود 250 آمپر عبور کند؛ در مدار ثانویه‌ی ترانس باید جریانی حدود 2.5 آمپر وجود داشته باشد. وجود این جریان به معنی صحیح بودن مدار ثانویه و پائین بودن امپدانس آن است.

گام بعدی کنترل ورودی‌های ولتاژ است. این ورودی‌ها طبق نقشه‌ی اتصال روی رگولاتور می‌تواند به‌صورت فاز و نول یا دو فاز باشد. اتصال این بخش برای تست مدار فرمان و سوئیچ‌ها الزامی نبوده ولی برای عملکرد رگولاتور حتما باید دایر شوند.

پس از بررسی ورودی ولتاژ و جریان می‌توان رگولاتور را روشن کرد. در مرحله‌ی نیازی به اتصال مدار قدرت نبوده و فقط باید بخش کنترل تست شود. معمولا مدار کنترل بانک خازن به‌صورت جداگانه طراحی شده و دارای یک فیوز یا بریکر است.

به‌منظور روشن کردن رگولاتور کافی است تغذیه‌ی درج‌شده روی نقشه را به این ترمینال‌ها متصل کنید. قبل از تست بررسی کنید که بریکر اصلی یا فیوزهای اصلی بخش قدرت جدا باشند. در خصوص تک‌تک پله‌ها نیز باید این کار را انجام دهید. در نظر داشته باشید که در خلال تست مدار فرمان هرگز نباید شینه، خازن‌ها و بخش قدرت سوئیچ‌ها برق‌دار شود.

ممکن است در بانک خازن تعدادی سوئیچ به‌منظور کنترل دستی و خودکار وجود داشته باشد. توصیه می‌شود این سوئیچ‌ها در حالت خاموش قرار داده شوند.

پس از وصل برق مدار فرمان؛ رگولاتور باید روشن شده و با توجه به مدل آن عبارت‌هایی روی صفحه درج شود. در رگولاتورهای آنالوگ یا بدون صفحه نمایش ممکن است تعدادی سیگنال نورانی روی پنل آن وجود داشته باشد.

در این مرحله می‌توان مدار کنترل دستی را تست کرد. می‌توانید سوئیچ‌ها را در وضعیت دستی قرار داده و روشن شدن کنتاکتورها یا تایرستور سوئیچ‌ها را کنترل کنید. ممکن است در بخش فرمان تعدادی فیوز یا بریکر دیگر برای سوئیچ‌ها و غیره نیز وجود داشته باشد. کنترل کنید که این بریکرها یا فیوزها در حالت وصل باشند. بانک خازن ممکن است دارای سیگنال‌های نورانی به ازای ورود هر پله خازن به مدار باشد. با روشن کردن پله‌ها می‌توانید وضعیت عملکرد این سیگنال‌ها را نیز کنترل کنید.

پس از کنترل دستی سوئیچ‌ها بهتر است آن‌ها را در حالت خودکار قرار داده و مدار رگولاتور را کنترل کنید. در اغلب رگولاتورها می‌توان پله‌های خازن را به‌صورت دستی و از طریق پنل وارد مدار کرد. با این روش مدار کنترلی رگولاتور به‌خوبی تست می‌شود.

مرحله‌ی بعدی تنظیم پارامترهای مهم رگولاتور است. اغلب رگولاتورها دارای تنظیمات پیش‌فرض با حداقل کسینوس فی مجاز و دیگر پارامترهای مهم مانند زمان تاخیر، دشارژ، زمان خروج و غیره هستند. بهتر است قبل از ویرایش این پارامترها به دفترچه‌ی رگولاتور مراجعه کنید. به‌منظور تنظیم سریع‌تر می‌تواند پارامترهای مورد نظر خود را در این دفترچه مشخص کنید. در راهنمای رگولاتور کار با دکمه‌ها و تنظیم پارامترها کاملا شرح داده‌شده است.

قابل‌ذکر است که برخی از رگولاتورهای هوشمند توانایی برداشت اطلاعات اساسی مانند شناسایی خودکار اتصالات، ترتیب سوئیچ‌ها، پاسخ‌گویی جریان، محاسبه‌ی C/K و غیره را پس از وصل مدار قدرت دارند.

تست نهایی در راه اندازی بانک خازنی

پس از کنترل تمام موارد قبلی می‌توان بانک خازن را برق‌دار کرد. قبل از این کار حتما باید کنترل کنید که مدار قدرت، فیوزها، بریکرها و غیره در وضعیت نرمال بوده و کسی در حال کار روی مدارها نباشد. به‌صورت کلی این موارد را یک‌بار دیگر انجام دهید:

• وضعیت ظاهری تجهیزات و آلودگی‌ها را بررسی کنید.
• اتصالات را محکم کنید حتی اگر قبلا این کار انجام‌شده است.
• بخش ترانس جریان و اتصالات آن را کنترل کنید.

پس از باطل کردن مجوزها می‌توانید بریکر اصلی یا کلید فیوز بانک خازن را وصل کنید. در صورت استفاده از فیوزهای ذوب شونده به همراه پایه فیوز حتما باید بریکر اصلی تأسیسات را قطع کنید. با این کار ریسک خطر قرار دادن فیوزها در پایه و احتمال اشکال در مدارهای داخلی بانک خازن کاهش پیدا می‌کند.

هنگام وصل برق در نظر داشته باشید که توالی فازها مهم نبوده و فقط مدار قدرت باید به‌صورت کامل و ایمن به سه فاز شبکه متصل شود. پس از این کار می‌توانید رگولاتور را روشن کرده و تست‌های نهایی را انجام دهید.

برخی از رگولاتورهای هوشمند پس از وصل برق شروع به انجام تست‌های خودکار می‌کنند.

این کار با وارد کردن تک‌تک پله‌ها انجام‌شده و اطلاعات برداشتی در حافظه‌ی داخلی رگولاتور ثبت خواهد شد.

بحث رگولاتورهای خازن بسیار پیچیده بوده و قبل از تهیه حتما باید مطالعات کافی در این خصوص داشته باشید. درواقع انتخاب یک رگولاتور مناسب می‌تواند هزینه‌های بعدی را به‌شدت کاهش دهد.

به‌عنوان‌مثال بخش حفاظت در برابر نوسان و اضافه جریان‌ها را در نظر داشته باشید. در رگولاتورهای معمولی ممکن است در یک نوسان برق تمام پله‌ها در یک‌لحظه‌ی کوتاه از مدار خارج و مجدد وارد مدار شوند. این تنش بسیار سنگین می‌تواند باعث عملکرد فیوزها، بریکرها و غیره شود. رگولاتورهای هوشمند در نوسان برق تمام پله‌ها را از مدار خارج کرده و تا نرمال شدن شرایط هیچ اقدامی نخواهند داشت.

از طرفی این رگولاتورها می‌توانند سلامت خازن‌ها را با توجه به تعداد سوئیچ، میزان جریان دریافتی، دما، هارمونیک و غیره کنترل کرده و خازن‌های معیوب را از مدار خارج کنند. این اطلاعات در حافظه‌ی رگولاتورهای هوشمند ثبت شده و به‌منظور تحلیل‌های بعدی می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.

پس از وصل مدار قدرت و مدار اندازه‌گیری باید مقدار ضریب توان بار روی صفحه نمایش رگولاتور درج شود. توجه داشته باشید که در صورت کم بودن جریان بار ممکن است روی رگولاتور خطایی مبنی کاهش بار دیده شود.

در این مرحله ما باید از اتصال صحیح بخش‌های اندازه‌گیری مانند جهت CT و ورودی‌های ولتاژ اطمینان حاصل کنیم. اتصال بخش‌های اندازه‌گیری با توجه به نوع رگولاتور ممکن است حالت‌های مختلفی داشته باشد.

پس از تست‌های خودکار و اطمینان از اتصال صحیح مدار قدرت و اندازه‌گیری می‌توانید پارامترهای مهم رگولاتور را ویرایش کنید. در برخی از دستگاه‌ها پس از ثبت اطلاعات جدید برخی از تست‌ها مجدد تکرار خواهند شد.

در این مرحله بهتر است پله‌های خازن‌ها به‌صورت دستی و جداگانه وارد مدار شده و این نکات را تست کنیم:

• مدار قدرت و سلامت خازن‌ها
• کنترل اتصالات رگولاتور
• مدار تخلیه

با وارد کردن هر پله از خازن باید جریان آن به‌صورت متعادل و طبق اطلاعات درج‌شده روی پلاک آن باشد. این جریان را می‌توان با یک آمپرمتر معمولی از داخل بانک اندازه‌گیری کرد. حتما هنگام کنترل جریان به مقدار اضافه‌بار مجاز و میزان ولتاژ شبکه نیز توجه کنید. علاوه بر این جریان هر فاز از خازن نباید بیشتر از 10 تا 15 درصد با فازهای دیگر اختلاف داشته باشد. به‌عبارت‌دیگر جریان‌های خازن باید تا حد ممکن متعادل باشند.

با وارد کردن هر خط خازن به‌صورت دستی؛ جریان مدار قدرت ممکن است کاهش یا افزایش پیدا کند. این تغییرات به میزان مصرف و ضریب توان سیستم بستگی داشته و باید دقیقا کنترل شود. معمولا پارامترهای مدار قدرت مانند ضریب توان، ولتاژ و جریان روی رگولاتورها قابل مشاهده است. در حالت عادی و قبل از ورود خازن‌ها معمولا ضریب توان کمتر از 1 و به‌صورت سلفی است. اغلب بارهای موجود در صنعت به صورت سلفی هستند.

وارد کردن خازن در مدار سلفی باعث کاهش جریان مدار اصلی، کاهش افت ولتاژ و افزایش ضریب توان خواهد شد. این تغییرات به بزرگی خازن و ضریب توان شبکه بستگی داشته و باید روی رگولاتور قابل مشاهده باشد. به‌منظور کنترل وضعیت سیم‌بندی رگولاتور می‌توان خازن‌ها را پشت سرهم وارد مدار کرده و روند تغییرات را جریان و ضریب توان مشاهده کرد. این کار حتی ممکن است باعث خازنی شدن مدار و افزایش جریان گردد.

به‌منظور تست مدار تخلیه‌ی خازن‌ها می‌توان از یک ولت‌متر DC استفاده کرد. کافی است کنتاکتور را خاموش کرده و ولت‌متر را در خروجی آن قرار دهید. در نظر داشته باشید که میزان ولتاژ باقی‌مانده در خازن به لحظه‌ی قطع مدار بستگی داشته و همیشه مقدار ثابتی ندارد. در صورت قطع مدار در پیک مثبت یا منفی مقدار شارژ خازن حداکثر بوده و ممکن است تا  برابر RMS ولتاژ شبکه نیز برسد. بار باقی‌مانده در خازن پس از قطع کنتاکتور به‌صورت DC ظاهر شده و بلافاصله باید توسط مقاومت‌های تخلیه دشارژ شود. پس از قطع کنتاکتور و اتصال ولت‌متر DC می‌توانید روند تخلیه و زمان رسیدن به ولتاژ مجاز را کنترل کنید. این زمان با توجه به ولتاژ شبکه و توان خازن می‌تواند 1 تا 5 دقیقه باشد.

با وارد کردن تمام خازن‌ها به مدار می‌توان سلامت آن‌ها به همراه صحیح بودن بخش اندازه‌گیری رگولاتور را کنترل کرد. توجه داشته باشید که هنگام تست نهایی تمام خازن‌ها را باهم وارد مدار نکرده و یا از مدار خارج نکنید. درصورتی‌که مایل به قطع برق پس از تست‌ها هستید ابتدا باید پله‌ها را از مدار خارج کرده و در نهایت بریکر یا سوئیچ کل را قطع کنید. قطع و وصل‌های یک‌باره خازن‌ها می‌تواند باعث ایجاد اضافه ولتاژ و جریان شدیدی در مدار شود.

بهره برداری از بانک خازنی

قطع برق و راه‌ اندازی بانک خازنی معمولا در روز یا ساعات تعطیلی انجام می‌شود. در این شرایط تأسیسات بدون بار بوده و امکان بررسی عملکرد خودکار بانک خازن وجود ندارد. به‌منظور اطمینان از عملکرد صحیح بانک خازن و تنظیمات انجام‌شده؛ توصیه می‌گردد در یک روز کاری به محل شرکت مراجعه کنید. بهترین حالت زمانی است که تأسیسات هنوز شروع به کار نکرده‌ باشد.

در این شرایط شما می‌توانید به‌خوبی روند وارد کردن خازن‌ها را هنگام استارت تأسیسات مشاهده کنید. گاهی اوقات به علت راه‌ اندازی الکتروموتورهای سنگین یا مناسب نبودن نسبت پله‌ها، کلید زنی‌های بیش از حدی انجام می‌شود. این‌گونه مشکلات را می‌توان تا حد زیادی با تنظیمات رگولاتور مرتفع کرد.

در نظر داشته باشید که به‌صورت کلی رگولاتور باید هنگام کاهش ضریب توان شبکه به شکل مناسبی و بدون قطع و وصل‌های بسیار زیاد؛ خازن‌های کافی را به شبکه سوئیچ کند. این پروسه با توجه به نوع رگولاتور متفاوت بوده و ممکن است به‌صورت ترتیبی و یا انتخاب آزادانه خازن‌ها انجام شود.

نکته‌ی مهم دیگر وجود هارمونیک‌ها در شبکه است. هارمونیک‌ها با توجه به مصارف غیرخطی رخ داده و در روز‌های تعطیل قابل شناسایی نیستند. به‌منظور شناسایی این پدیده می‌توانید در یک روز کاری و در ساعات پیک؛ جریان خازن‌های داخل مدار را اندازه‌گیری کنید. با این کار میزان اضافه‌بار احتمالی در خازن‌ها را شناسایی می‌شود. بهتر است برای لحظاتی تمام بانک خازن را به‌صورت دستی وارد مدار کرده و جریان‌ها را ثبت کنید. درصورتی‌که جریان خازن‌ها بیشتر از مقدار توصیه شده یعنی حدود 1.5 برابر جریان نامی باشد؛ باید تحقیقات بیشتری در خصوص هارمونیک‌ها انجام دهید.

مراجعه‌ی حضوری در ساعات پیک یک مزیت دیگر نیز دارد. در این شرایط شما می‌توانید کافی بودن خازن‌ها و ضریب توان نهایی سیستم را مشخص کنید. قابل‌ذکر است که در صورت کافی نبودن خازن‌ها، در پایان هر دوره شاهد جریمه‌های توان راکتیو خواهید بود. نکته‌ی دیگر بیش از حد بودن خازن‌های موجود است. ممکن است خازن‌های در نظر گرفته شده بیشتر از نیاز شرکت بوده و می‌توانید از این نکته در طراحی‌های بعدی استفاده کنید.

در پایان باید مفید بودن بانک خازن را در صورتحساب‌های بعدی برق مشاهده کنید. به‌عبارت‌دیگر پس از ورود بانک خازن و عملکرد مناسب آن نباید جریمه‌های توان راکتیو و ضریب زیان در صورتحساب‌ها دیده شود.

محتوای این مقالات برگرفته از کتاب جبران سازی توان راکتیو تالیف مثلث زرد می باشد. این کتاب دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده و هر گونه کپی و نسخه برداری و انتشار مجدد غیرمجاز بوده و پیگرد قانونی دارد.