نصب و سربندی ستاره مثلث موتور سه فاز
نصب و سربندی ستاره مثلث موتور سه فاز
اولین گام در راه اندازی موتور سه فاز توجه به سربندی و امکان اتصال آن به صورت ستاره یا مثلث یا ستاره/مثلث است. سربندی به معنی اتصال صحیح کلاف های موتور به مدار راه انداز طبق ولتاژهای درج شده روی پلاک است. موتور سه فاز را می توان با کنتاکتور، سافت استارتر و درایو راه اندازی کرد. ساده ترین و ارزان ترین روش راه اندازی موتور سه فاز استفاده از مدارهای کنتاکتوری است. مدار راه انداز کنتاکتوری می تواند به صورت تک ضرب یا ستاره مثلث طراحی شود.
- نصب و سربندی ستاره مثلث موتور سه فاز
- مشخصات الکتریکی پلاک موتور
- 1. سطح ولتاژ در انتخاب اتصال ستاره یا مثلث
- 2. فرکانس درج شده روی پلاک موتور
- 3. جریان نامی در مشخصات الکتریکی موتور
- 4. توان نامی موتور
- 5. ضریب توان در موتور الکتریکی
- 6. محاسبه بازدهی الکتروموتور
- 7. سرعت نامی
- 8. کلاس بازدهی در موتور الکتریکی
- 9. محاسبه جریان رتور قفل‌شده موتور چیست؟
- 10. اطلاعات اختیاری
- 11. اطلاعات دلخواه مشتری
- جمع بندی
مشخصات الکتریکی پلاک موتور
در راه اندازی موتور سه فاز به صورت تک ضرب باید یکی از حالت های ستاره یا مثلث دائم را انتخاب کنیم. اتصال ستاره یا مثلث دائم معمولا در جعبه ی ترمینال موتور انجام می شود. به این منظور فلزهایی داخل جعبه ترمینال وجود داشته که برای اتصال صحیح کلاف ها استفاده می شوند. در راه اندازی ستاره مثلث این فلزها به صورت کامل باز شده و هر 6 رشته سیم مربوط به کلاف های موتور از آن خارج خواهد شد.
اتصال ستاره یا مثلث دائم تنها مربوط به راه اندازهای کنتاکتوری نمی شود. برای اتصال موتور سه فاز به سافت استارتر و درایو نیز باید یکی از حالت های دائم را انتخاب کرد. قابل ذکر است که به منظور کاهش سایز سافت استارترها می توان از روش داخل مثلث یا فازی نیز استفاده کرد. این روش در مقالات بخش راه اندازی و حفاظت موتورهای سه فاز بررسی شده است.
در راه اندازی موتور سه فاز و انتخاب سایز تجهیزات باید به اطلاعات الکتریکی دیگر مانند جریان، توان، ضریب توان و غیره نیز توجه کنیم. تمام این اطلاعات در پلاک الکتروموتور وجود داشته و باید با دقت بالایی بررسی شوند. جهت افزایش مهارت راه اندازی موتورهای سه فاز در این مقاله مشخصات الکتریکی درج شده روی پلاک موتور شرکت زیمنس را بررسی می‌کنیم. یازده آیتم مشخص شده روی پلاک عبارتند از:
- سطح ولتاژ در انتخاب اتصال ستاره یا مثلث
- فرکانس
- جریان نامی موتور
- توان نامی موتور
- ضریب توان در موتور الکتریکی
- محاسبه بازدهی یا راندمان موتور
- سرعت نامی
- کلاس بازدهی
- محاسبه جریان رتور قفل شده
- اطلاعات اختیاری
- اطلاعات دلخواه مشتری
1. سطح ولتاژ در انتخاب اتصال ستاره یا مثلث
سربندی موتور سه فاز و اتصال ستاره یا مثلث با توجه به سطح ولتاژ موتور و شبکه انتخاب می شود. ابتدا باید به پلاک توجه کرده و میزان ولتاژ مجاز جهت اتصال به کلاف موتور را مشخص کنیم. اگر روی پلاک یا نیم پلیت یک موتور قفس سنجابی ولتاژهای مختلفی برای دو حالت ستاره و مثلث درج‌شده باشد؛ با اتصال یا سربندی صحیح می‌توان از الکتروموتور در تمام رنج‌ها استفاده کرد. به‌عنوان‌مثال ستون 1 در پلاک الکتروموتور فوق نشان می دهد که می توان آن را به‌صورت 400 ولت مثلث یا 690 ولت ستاره در فرکانس 50 هرتز سربندی کرد. این موتور در فرکانس 60 هرتز و ولتاژ 460 ولت باید به صورت مثلث راه اندازی شود.
در ویدئوی زیر به بررسی پلاک یک الکتروموتور سه فاز یک اسب بخار می پردازیم. این ویدئو برگرفته از دوره جامع راه اندازی و حفاظت موتورهای سه فاز است:
روی بدنه‌ی الکتروموتورها قسمتی برای اتصال کابل‌ها با عنوان تخته کلم یا جعبه‌ی ترمینال وجود دارد. الکتروموتورهای سه فاز قفس سنجابی تک سرعته دارای ۶ ترمینال در این بخش هستند. شما می‌توانید از ترمینال ها برای اتصال کابل و انتخاب سربندی به صورت ستاره یا مثلث دائم استفاده کنید. در تصویر زیر نحوه اتصال ترمینال‌های موجود در تخته کلم توسط شینه های پیش‌ساخته برای اتصال ستاره دائم در سمت راست و مثلث دائم در سمت چپ را مشاهده میکنید.
تاکید می شود که اگر قصد راه اندازی الکتروموتور به‌صورت ستاره مثلث را دارید باید تمام شینه های فلزی داخل جعبه ترمینال را باز کنید. در راه اندازی ستاره مثلث هر 6 سیم مربوط به کلاف ها باید به مدار راه اندازی متصل شود. در این روش وجود شینه ها در تخته کلم باعث رخ دادن اتصال کوتاه بسیار شدیدی خواهد شد. این روند در راه اندازی داخل مثلث سافت استارترها نیز باید انجام شود.
به صورت کلی قبل از سیم بندی موتور باید علائم و ولتاژهای روی پلاک را بررسی کنیم. در کنار علائم ستاره و مثلث ممکن است مقادیر 690/400 یا 660/380 را مشاهده کنید. ولتاژ کمتر در این حالت مربوط به اتصال مثلث و ولتاژ بیشتر برای اتصال ستاره است. یعنی کلاف های این موتور در اتصال مثلث دائم باید 400 ولت و برای ستاره ی دائم 690 ولت اختلاف پتانسیل داشته باشند. موتورهای 400 ولت مثلث را می توان به صورت مثلث دائم یا ستاره مثلث راه اندازی کرد.
در نظر داشته باشید که موتورهای 380/220 و 400/230 در شبکه ی برق ایران فقط باید به صورت ستاره دائم راه اندازی شوند. در صورت نیاز به اتصال مثلث این موتورها می توان از درایو با ولتاژ فاز به فاز 220 یا 230 ولت در خروجی استفاده کرد.
انتخاب روش راه اندازی اغلب طبق پلاک موتور سه فاز انجام می شود. در واقع پلاک خوانی موتور الکتریکی نوع اتصال ستاره یا مثلث و میزان جریان را مشخص می کند. در ویدئوی زیر پلاک چند الکتروموتور و اطلاعات آن ها را مشاهده میکنید:
انتخاب حالت ستاره یا مثلث یکی از مهمترین موارد در راه اندازی الکتروموتورها است. معمولا موتورهای کمتر از چهار کیلو وات در شبکه برق ایران فقط به صورت ستاره راه اندازی می شوند. البته این موتورها را می توان با درایو به صورت مثلث نیز راه اندازی کرد. طبق این ویدئو در موتورهای با قدرت بالاتر رنج ولتاژی به نحوی است که می توان آن را به صورت مثلث دائم یا ستاره مثلث راه اندازی کرد. این ویدئو برگرفته از دوره ی تصویری راه اندازی و حفاظت موتورهای سه فاز است.
2. فرکانس درج شده روی پلاک موتور
در این ستون فرکانس‌های کاری الکتروموتور به دو صورت 50 و 60 هرتز درج‌شده است. برخی از موتورها ممکن است تنها برای کار در یک فرکانس طراحی شده باشند. در نظر داشته باشید که فرکانس بر دور الکتروموتور و تلفات داخلی آن تاثیر گذار خواهد بود. قابل ذکر است که سربندی ستاره یا مثلث موتور تاثیری روی سرعت آن ندارد. به عبارت دیگر در موتورهای تک سرعته نمی توان با اتصال ستاره یا مثلث میزان سرعت را کنترل کرد.
3. جریان نامی در مشخصات الکتریکی موتور
در این ستون جریان نامی الکتروموتور با توجه به میزان ولتاژ و نوع سربندی ستاره یا مثلث آن مشخص‌شده است. جریان نامی بیان‌کننده‌ی آمپراژ دریافتی الکتروموتور از شبکه در حالت کار نرمال می باشد. توجه داشته باشید که میزان جریان دریافتی الکتروموتور در شرایط طولانی نباید از مقادیر درج‌شده روی پلاک بیشتر شود. به عنوان مثال موتور فوق با سربندی مثلث در شبکه 400 ولت معادل 32 آمپر جریان از شبکه دریافت می کند. با سربندی ستاره این موتور باید به شبکه 690 ولت متصل شود تا همان توان18.5 کیلو وات را تولید کند. با توجه به ثابت بودن توان و افزایش ولتاژ مشاهده می کنید که جریان دریافتی در سربندی ستاره به 18.6 آمپر کاهش پیدا کرده است.
در برخی از الکتروموتور میزان اضافه بار مجاز روی پلاک با عبارت S.F درج میشود. حروف S.F به معنی Service Factor بوده و طبق استاندارد Nema روی پلاک برخی از الکتروموتورها درج شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص استاندارد NEMA می توانید مقاله ی چرخه ی کاری الکتروموتور را مطالعه کنید.
مطالبی که در حال مطالعه ی آن هستید به صورت تصویری در دوره جامع راه اندازی و حفاظت موتور سه فاز آموزش داده شده است. در این دوره تصویری روش پلاک خوانی موتور، شناخت اصول حفاظت، شناخت تجهیزات راه اندازی و محاسبه سایز آن ها آموزش داده شده است. در بخش عملی می توانید سیم بندی راه اندازی های کنتاکتوری مانند تک ضرب، چپ گرد و راست گرد، ستاره مثلث به همراه نصب و سیم بندی 6 برند سافت استارتر زیمنس، اشنایدر، ABB، دانفوس، اوکام و سانترنو را مشاهده کنید. قسمت آخر دوره مربوط به بازدید از تاسیسات و تابلو برق های مختلف و بررسی چیدمان تجهیزات و سایز آن ها در تابلو برق است. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این دوره می توانید صفحه آموزش جامع راه اندازی و حفاظت موتورهای سه فاز را مشاهده کنید.
در راه اندازی ستاره مثلث از تغییرات ولتاژ استفاده می شود. در حالت اول موتور سه صورت ستاره راه اندازی شده و ولتاژ کمتری روی کلاف های آن قرار می گیرد. توان و گشتاور در حالت ستاره کمتر از مثلث است. بعد از گذشت زمان، موتور سه حالت مثلث سوئیچ شده و ولتاژ خط روی کلاف های آن قرار می گیرد. در این ویدئو نحوه تغییرات ولتاژ را در مدار ستاره مثلث مشاهده می کنید. این ویدئو برگرفته از دوره جامع راه اندازی و حفاظت موتور سه فاز است.
4. توان نامی موتور
در این بخش توان نامی یا توان مکانیکی الکتروموتور بر اساس کیلووات درج‌شده است. توان نامی بیان‌کننده‌ی میزان انرژی تحویلی الکتروموتور به بار در شرایط نرمال است. شرایط نرمال به حالتی گفته میشود که کمیت‌های دیگر مانند ولتاژ، فرکانس و غیره در مقادیر نامی قرار داشته باشند. در نظر داشته باشید که هرگونه تغییر در پارامترهای اصلی می‌تواند میزان توان تحویلی به بار را تغییر دهد. طبق پلاک برای دریافت توان مکانیکی 18.5 کیلو وات باید موتور در شبکه 400 ولت به صورت مثلث سربندی شود.
5. ضریب توان در موتور الکتریکی
توان دریافتی الکتروموتور از شبکه دارای دو بخش اکتیو و راکتیو است. توان اکتیو مولفه ای است که به کار مکانیکی تبدیل‌شده ولی توان راکتیو برای ساخت میدان مغناطیسی استفاده میشود. برای مشخص شدن رابطه‌ی این دو توان به تصویر زیر توجه کنید. در این نمودار توان اکتیو و توان راکتیو با محورهای P و Q ترسیم شده‌اند. این دو توان دارای 90 درجه اختلاف فاز بوده و برآیند آن‌ها معرف توان ظاهری یا S است.
نسبت بین توان اکتیو و توان ظاهری به‌عنوان ضریب توان PF یا Power Factor تعریف و اغلب با cosφ نمایش داده‌می‌شود. مقدار نرمال ضریب توان در الکتروموتورها بین ۰٫۷تا ۰٫۹ بوده و به سایز آن‌ها بستگی دارد. موتورهای کوچک‌تر ضریب توان پایین‌تر و موتورهای بزرگ‌تر ضریب توان بالاتری دارند. ضریب توان به میزان بار و شرایط کاری الکتروموتور نیز بستگی دارد. راه اندازی و کاهش بار موتور باعث کاهش ضریب توان می شود.
جهت مطالعه ده ها مقاله ی تخصصی دیگر، بخش مقالات راه اندازی موتور سه فاز را مشاهده کنید.
6. محاسبه بازدهی الکتروموتور
توان درج‌شده روی پلاک الکتروموتور بر اساس کیلووات یا اسب بخار؛ همان توان مکانیکی یا توان تحویلی به بار است. در تمام الکتروموتورها توان تحویلی کوچک‌تر از توان دریافتی بوده و اختلاف آن به‌صورت تلفات تعریف میشود. به عبارت ساده‌تر توان دریافتی الکتروموتور از شبکه معادل جمع تلفات و توان تحویلی یا مکانیکی خواهد بود. همانطور که می‌دانید توان در شبکه‌های سه فاز به این صورت محاسبه میشود:
\[p=\sqrt{3}\times U\times I\times cos\varphi\]
برای درک بهتر موضوع تلفات، مقادیر درج‌شده روی پلاک الکتروموتور را در این فرمول قرار داده و میزان جریان را محاسبه می‌کنیم:
\[I=\frac{18500\: W}{\sqrt{3}\times 400\times 0.90}=29\: A\]
با این روش جریان محاسبه‌شده در حالت مثلث با ولتاژ 400 ولت در فرکانس 50 هرتز معادل 29 آمپر خواهد بود که با مقدار درج‌شده روی پلاک یعنی 32 آمپر متفاوت است. این اختلاف به علت تلفات داخلی در الکتروموتور بوده و بیان‌کننده‌ی اهمیت راندمان است. درصورتی‌که میزان راندمان درج‌شده روی پلاک یعنی 92.4 درصد را در فرمول بالا قرار دهیم، میزان جریان عبارت خواهد بود با:
\[p=\sqrt{3}\times U\times I\times cos\varphi \times \eta \rightarrow I=\frac{P(kW)}{\sqrt{3}\times U\times cos\varphi \times \eta }\]
طبق معادله بالا داریم:
\[I=\frac{18500\: W}{\sqrt{3}\times 400\times 0.90\times 0.924}=32\: A\]
راندمان یا بازده حاصل تقسیم توان تحویلی به توان دریافتی است. با توجه به درج راندمان روی پلاک الکتروموتور می‌توان توان تحویلی از شبکه را محاسبه کرد:
\[\eta =\frac{P_{out}}{P_{in}}\]
در نتیجه:
\[92.4\%=\frac{18.5 \: kW}{P_{in}}\rightarrow P_{in}=\frac{18500\: W}{92.4%}=20021\: W\sim 20\: kW\]
با بررسی روابط بالا می‌توان دریافت که این الکتروموتور توان حدود 20 کیلووات را از شبکه دریافت کرده و با توجه به راندمان 92.4% مقدار 18.5 کیلووات آن را به بار تحویل می‌دهد.
7. سرعت نامی
در این قسمت سرعت الکتروموتور در فرکانس‌های 50 و 60 هرتز درج‌شده است. طبق فرمول زیر؛ سرعت دوران یا چرخش الکتروموتورهای القایی AC با توجه به تعداد قطب‌ها و فرکانس منبع تعیین میشود. در این فرمول n معرف سرعت میدان دوار بوده و با واحد دور در دقیقه تعریف میشود.
\[n=\frac{2\times f \times 60}{P}\]
با بررسی فرمول فوق می‌توان دریافت که سرعت الکتروموتور القایی AC در شبکه 50 هرتز معادل تقسیم عدد 6000 بر تعداد قطب‌های آن یا P است. این عدد در فرکانس 60 هرتز معادل 7200 خواهد بود. همانطور که در بخش های قبلی شرح داده نمی توان با تغییر سربندی به صورت ستاره یا مثلث سرعت موتورهای معمولی را تغییر داد.
8. کلاس بازدهی در موتور الکتریکی
در پلاک الکتروموتورها علاوه بر درج میزان دقیق راندمان ممکن است از عبارت دیگری با عنوان IE-CL یا کلاس راندمان نیز استفاده شود. کلاس بازدهی یا راندمان طبق جدول زیر در چهار گروه دسته‌بندی میشود. همانطور که مشاهده میکنید کلاس راندمان این الکتروموتور از گروه IE3 یا بازدهی مطلوب بوده و لوگوی NEMA Premium نیز روی آن وجود دارد.
| شماره کلاس | نوع کلاس |
| IE1 | بازدهی استاندارد (Standard Efficiency) |
| IE2 | بازدهی بالا (High Efficiency) |
| IE3 | بازدهی مطلوب ( Premium Efficicency) |
| IE4 | بازدهی فوق مطلوب ( Super premium Efficincy) |
راندمان نیز همانند ضریب توان در الکتروموتورهای کوچک مقدار کمی دارد. به‌عنوان‌مثال یک الکتروموتور 0.75 کیلووات از گروه IE1 راندمانی حدود 70 درصد دارد. با بیشتر شدن توان الکتروموتور و ارتقاء کلاس بازدهی، میزان راندمان آن افزایش پیدا می‌کند . این مهم را می‌توانید در تصویر زیر مشاهده کنید.
برای درک بهتر وابستگی راندمان به پارامترهایی مانند توان و کلاس بازدهی الکتروموتور لطفا به جداول این بخش توجه کنید. در ادامه میزان راندمان الکتروموتورهای 50 هرتز از 2 تا 8 قطب در توان‌های 0.12 تا 1000 کیلووات در چهار کلاس بازدهی IE1 تا IE4 آورده شده است.
توان نامی |
(IE1 (50Hz | (IE2 (50Hz | ||||||
| 2 قطب | 4 قطب | 6 قطب | 8 قطب | 2 قطب | 4 قطب | 6 قطب |
8 قطب |
|
|
0.12 |
45.0 | 50.0 | 38.3 | 31.0 | 53.6 | 59.1 | 50.6 | 39.8 |
|
0.18 |
52.8 | 57.0 | 45.5 | 38.0 | 60.4 | 64.7 | 56.6 | 45.9 |
| 0.2 | 54.6 | 58.5 | 47.6 | 39.7 | 61.9 | 65.9 | 58.2 |
47.4 |
| 0.25 | 58.2 | 61.5 | 52.1 | 43.4 | 64.8 | 68.5 | 61.6 |
50.6 |
|
0.37 |
63.9 | 66.0 | 59.7 | 49.7 | 69.5 | 72.7 | 67.6 | 56.1 |
|
0.4 |
64.9 | 66.8 | 61.1 | 50.9 | 70.4 | 73.5 | 68.8 | 57.2 |
| 0.55 | 69.0 | 70.0 | 65.8 | 56.1 | 74.1 | 77.1 | 73.1 |
61.7 |
| 0.75 | 72.1 | 72.1 | 70 | 61.2 | 77.4 | 79.6 | 75.9 |
66.2 |
|
1.1 |
75 | 75 | 72.9 | 66.5 | 79.6 | 81.4 | 78.1 | 70.8 |
|
1.5 |
77.2 | 77.2 | 75.2 | 70.2 | 81.3 | 82.8 | 79.8 | 74.1 |
| 2.2 | 79.7 | 79.7 | 77.7 | 74.2 | 83.2 | 84.3 | 81.8 |
77.6 |
|
3 |
81.5 | 81.5 | 79.7 | 77.0 | 84.6 | 85.5 | 83.3 | 80.0 |
|
4 |
83.1 | 83.1 | 81.4 | 78.2 | 85.8 | 86.6 | 84.6 | 81.9 |
| 5.5 | 84.7 | 84.7 | 83.1 | 81.4 | 87 | 87.7 | 86 |
83.8 |
| 7.5 | 86 | 86 | 84.7 | 83.1 | 88.1 | 88.7 | 87.2 |
85.3 |
|
11 |
87.6 | 87.6 | 86.4 | 85.0 | 89.4 | 89.8 | 88.7 | 86.9 |
| 15 | 88.7 | 88.7 | 87.7 | 86.2 | 90.3 | 90.6 | 89.7 |
88.0 |
|
18.5 |
89.3 | 89.3 | 88.69 | 86.9 | 90.9 | 91.2 | 90.4 | 88.6 |
|
22 |
89.9 | 89.9 | 89.2 | 87.4 | 91.3 | 91.6 | 90.9 | 89.1 |
| 30 | 90.7 | 90.7 | 90.2 | 88.3 | 92 | 92.3 | 91.7 |
89.8 |
| 37 | 91.2 | 91.2 | 90.8 | 88.8 | 92.5 | 92.7 | 92.2 |
90.3 |
|
45 |
91.7 | 91.7 | 91.4 | 89.2 | 92.9 | 93.1 | 92.7 | 90.7 |
|
55 |
92.1 | 92.1 | 91.9 | 89.7 | 93.2 | 93.5 | 93.1 | 91.0 |
| 75 | 92.7 | 92.7 | 92.6 | 90.3 | 93.8 | 94 | 93.7 |
91.6 |
| 90 | 93 | 93 | 92.9 | 90.7 | 94.1 | 94.2 | 94 |
91.9 |
|
110 |
93.3 | 93.3 | 93.3 | 91.1 | 94.3 | 94.5 | 94.3 | 92.3 |
|
132 |
93.5 | 93.5 | 93.5 | 91.5 | 94.6 | 94.7 | 94.6 | 92.6 |
| 160 | 93.8 | 93.8 | 93.8 | 91.9 | 94.8 | 94.9 | 94.8 |
93.0 |
| 200 | 94 | 94 | 94 | 92.5 | 95 | 95.1 | 95 |
93.5 |
|
250 |
94 | 94 | 94 | 92.5 | 95 | 95.1 | 95 | 93.5 |
|
315 |
94 | 94 | 94 | 92.5 | 95 | 95.1 | 95 | 93.5 |
|
355 |
94 | 94 | 94 | 92.5 | 95 | 95.1 | 95 | 93.5 |
|
400 |
94 | 94 | 94 | 92.5 | 95 | 95.1 | 95 |
93.5 |
|
450 |
94 | 94 | 94 | 92.5 | 95 | 95.1 | 95 |
93.5 |
|
500-1000 |
94 |
94 | 94 | 92.5 | 95 | 95.1 |
95 |
93.5 |
جدول زیر مربوط به راندمان در کلاس بازدهی IE3 و IE4 برای موتورهای 2، 4، 6 و 8 قطب در فرکانس 50 هرتز می‌باشد.
توان نامی |
(IE3 (50Hz | (IE4 (50Hz | ||||||
|
2 قطب |
4 قطب | 6 قطب | 8 قطب | 2 قطب | 4 قطب | 6 قطب |
8 قطب |
|
| 0.12 | 60.8 | 64.8 | 57.7 | 50.7 | 66.5 | 69.8 | 64.9 |
62.3 |
|
0.18 |
65.9 | 69.9 | 63.9 | 58.7 | 70.8 | 74.7 | 70.1 | 67.2 |
| 0.2 | 67.2 | 71.1 | 65.4 | 60.6 | 71.9 | 75.8 | 71.4 |
68.4 |
|
0.25 |
69.7 | 73.5 | 68.6 | 64.1 | 74.3 | 77.9 | 74.1 | 70.8 |
|
0.37 |
73.8 | 77.3 | 73.5 | 69.3 | 78.1 | 81.1 | 78 | 74.3 |
|
0.4 |
74.6 | 78 | 74.4 | 70.1 | 78.9 | 81.7 | 78.7 | 74.9 |
| 0.55 |
77.8 |
80.8 | 77.2 | 73 | 81.5 | 83.9 | 80.9 |
77 |
| 0.75 | 80.7 | 82.5 | 78.9 | 75 | 83.5 | 85.7 | 82.7 |
78.4 |
| 1.1 | 82.7 | 84.1 | 81 | 77.7 | 85.2 | 87.2 | 84.5 |
80.8 |
|
1.5 |
84.2 | 85.3 | 82.5 | 79.7 | 86.5 | 88.2 | 85.9 | 82.6 |
|
2.2 |
85.9 | 86.7 | 84.3 | 81.9 | 88 | 89.5 | 87.4 | 84.5 |
|
3 |
87.1 | 87.7 | 85.6 | 83.5 | 89.1 | 90.4 | 88.6 |
85.9 |
| 4 | 88.1 | 88.6 | 86.8 |
84.8 |
90 | 91.1 | 89.5 | 87.1 |
| 5.5 | 89.2 | 89.6 | 88 | 86.2 | 90.9 | 91.9 | 90.5 |
88.3 |
|
7.5 |
90.1 | 90.4 | 89.1 | 87.3 | 91.7 | 92.6 | 91.3 | 89.3 |
|
11 |
91.2 | 91.4 | 90.3 | 88.6 | 92.6 | 93.3 | 92.3 |
90.4 |
| 15 | 91.9 | 92.1 | 91.2 | 89.6 | 93.3 | 93.9 | 92.9 |
91.2 |
|
18.5 |
92.4 | 92.6 | 91.7 | 90.1 | 93.7 | 94.2 | 93.4 | 91.7 |
| 22 | 92.7 | 93 | 92.2 | 90.6 | 94 | 94.5 | 93.7 |
92.1 |
|
30 |
93.3 | 93.6 | 92.9 | 91.3 | 94.5 | 94.9 | 94.2 | 92.7 |
|
37 |
93.7 | 93.9 | 93.3 | 91.8 | 94.8 | 95.2 | 94.5 | 93.1 |
| 45 | 94 | 94.2 | 93.7 | 92.2 | 95 | 95.4 | 94.8 |
93.4 |
| 55 | 94.3 | 94.6 | 94.1 | 92.5 | 95.3 | 95.7 | 95.1 |
93.7 |
|
75 |
94.7 | 95 | 94.6 | 93.1 | 95.6 | 96 | 95.4 | 94.2 |
|
90 |
95 | 95.2 | 94.9 | 93.4 | 95.8 | 96.1 | 95.6 | 94.4 |
| 110 | 95.2 | 95.4 | 95.1 | 93.7 | 96 | 96.3 | 95.8 |
94.7 |
| 132 | 95.4 | 95.6 | 95.4 | 94 | 96.2 | 96.4 | 96 |
94.9 |
|
160 |
95.6 | 95.8 | 95.6 | 94.3 | 96.3 | 96.6 | 96.2 | 95.1 |
|
200 |
95.8 | 96 | 95.8 | 94.6 | 96.5 | 96.7 | 96.3 | 95.4 |
|
250 |
95.8 | 96 | 95.8 | 94.6 | 96.5 | 96.7 | 96.5 |
95.4 |
| 315 | 95.8 | 96 | 95.8 |
94.6 |
96.5 | 96.7 | 96.6 |
95.4 |
|
355 |
95.8 | 96 | 95.8 | 94.6 | 96.5 | 96.7 | 96.6 | 95.4 |
|
400 |
95.8 | 96 | 95.8 | 94.6 | 96.5 | 96.7 | 96.6 | 95.4 |
| 450 | 95.8 | 96 | 95.8 | 94.6 | 96.5 | 96.7 | 96.6 |
95.4 |
| 500-1000 | 95.8 | 96 | 95.8 | 94.6 | 96.5 | 96.7 | 96.6 |
95.4 |
9. محاسبه جریان رتور قفل‌شده موتور چیست؟
عبارت CL در این قسمت به معنی Code Letter بوده و مشخص‌کننده‌ی میزان جریان رتور قفل‌شده‌ی الکتروموتور است. به عبارت ساده‌تر میزان جریان رتور قفل‌شده بر اساس حرف روی پلاک محاسبه خواهد شد. در جدول زیر مقدار حداقل و حداکثر هر یک از حروف به ازای توان الکتروموتور بر اساس اسب بخار یا کیلوولت آمپر را مشاهده میکنید:
| Code letter | KVA/HP | Code letter | KVA/HP | |
| A | 0-3.15 | L | 9.0-10.0 | |
| B | 3.15-3.55 | M | 10.0-11.2 | |
| C | 3.55-4.0 | N | 11.2-12.5 | |
| D | 4.0-4.5 | O | … | |
| E | 4.5-5.0 | P | 12.5-14.0 | |
| F | 5.0-5.6 | Q | … | |
| G | 5.6-6.3 | R | 14.0-16.0 | |
| H | 6.3-7.1 | S | 16.0-18.0 | |
| I | … | T | 18.0-20.0 | |
| J | 7.1-8 | U | 20.0-22.4 | |
| K | 8.0-9.0 | V | 22.4 و بالاتر |
برای محاسبه حداقل و حداکثر جریان رتور قفل‌شده الکتروموتورهای سه فاز کافی است مقادیر را در فرمول زیر قرار دهید. با توجه به درج حرف M روی پلاک این الکتروموتور در ردیف 400 ولت 50 هرتز، مقدار حداقل و حداکثر جریان رتور قفل‌شده معادل360 و 404 آمپر خواهد بود:
\[3\sim LRC_{min}(A)=\frac{1000\times code\: letter\times HP }{V\times \sqrt{3}}\]
\[LRC_{min}=\frac{1000\times 10.0\times 25}{400\times \sqrt{3}}=360\: A\:,\: LRC_{max}=\frac{1000\times 11.2\times 25}{400\times \sqrt{3}}=404\: A\]
10. اطلاعات اختیاری
ممکن است الکتروموتور شامل بخش‌های ویژه‌ای باشد که درج اطلاعات آن روی پلاک طبق استانداردهای IEC یا استاندارد NEMA اجباری نباشد. به همین منظور قسمتی از پلاک جهت درج اطلاعات اختیاری توسط شرکت سازنده در نظر گرفته میشود. به‌عنوان‌مثال در این الکتروموتور یک ترمز الکتریکی وجود دارد که اطلاعات آن را در بخش 10 مشاهده میکنید. این ترمز به صورت 230 ولت جریان متناوب بوده که جریان آن معادل 1.25 آمپر است. در ضمن کلاس حرارتی عایق سیم‌پیچ‌های ترمز به صورت F با دمای نهایی 155 درجه‌ی سانتی‌گراد مشخص شده است.
11. اطلاعات دلخواه مشتری
این بخش جهت ثبت اطلاعات مورد نظر سفارش دهنده مانند نام شرکت، شماره‌های خاص، تجهیزات اضافی و غیره در نظر گرفته شده است. همانطور که مشاهده میکنید در این بخش دو شماره و مشخصات هیتر داخلی الکتروموتور درج شده است.
جمع بندی
از اطلاعات مهم در این بخش می توان به تشخیص روش راه اندازی موتور به صورت ستاره یا مثلث اشاره کرد. تکرار می شود که سربندی ستاره یا مثلث با توجه به ولتاژ مجاز موتور و شبکه انتخاب می شود. هرگونه اشتباه در سربندی کلاف ها باعث کاهش یا افزایش ولتاژ خواهد شد. هردو حالت کاهش و افزایش ولتاژ بسیار خطرناک بوده و به صورت مستقیم سیم پیچ و کلاف های موتور را تهدید می کند. قبل از راه اندازی باید به نقشه سربندی و ولتاژ مجاز کلاف ها دقت کنیم. در ادامه باید از صحیح بودن اتصالات داخل تخته کلم یا جعبه ترمینال اطمینان حاصل کرده و کابل ها را به موتور متصل کنیم.
مثلث زرد
مثلث زرد
مثلث زرد
مثلث زرد
مثلث زرد
مثلث زرد
مثلث زرد
خدا خیرتون بده چقدر در مورد ولتاژ جستجو کردم همه ناقص توضیح دادن ولی شما خیلی کامل و دقیق توضیح دادید. دمتون گرم
سلام. وقت بخیر. ممنون از نظر لطف شما. خوشحالیم که براتون مفید بوده.
سلام. در هر حالت و در تمامی موتورها میشود از اتصال ستاره استفاده کرد؟مثلا وقتیکه پلاک الکتروموتر مفقود شده باشد بهتر نیست ستاره ببندیم؟
سلام. خیر این امکان وجود نداره. اتصال ستاره در موتورهای مثلث دائم باعث کاهش توان میشه. این کاهش توان فقط در مدار ستاره مثلث قابل قبول هست و نمیشه دائم ازش استفاده کرد.
تشکر بابت مطالب مفیدتون
سلام. ممنون از نظر لطف شما. خوشحالیم که براتون مفید بوده.
سلام خسته نباشید
الکتروموتور ۵.۵ کیلووات مثلث ۲۳۰ولت و ستاره ۴۶۰ ولت رو پلاک نوشته مثلث تک ضرب راه اندازی کنم خراب نمیشه یا باید اینورتور بگیرم تشکر از سایت خوبتان.
سلام وقت بخیر. این موتور رو نمی تونید مثلث دائم استفاده کنید چون ولتاژ ایران ۴۰۰ ولت هست. بهتره درایو با خروجی ۲۳۰ ولت تهیه کنید.
سلام خسته نباشید این موتور ۵.۵ کیلووات فرکانس ۶۰هرتز نوشته توی تخته کلم سیم رو به چه صورت ببندیم برای درایور بعد تو فروشگاه توی اطلاعات درایو ۳فازبه ۳فاز نوشته ۲۲۰/۳۸۰برای دستگاه مناسب هست تشکر
سلام. باید ولتاژهای موتور و نوع اتصال رو مد نظر قرار بدید.
سلام
تشکر بابت مطالب مفید سایتتون
در مورد همین سوالی که پرسیدن
موتور ۵.۵ کیلو ۲۳۰ مثلث
۱.اگه این موتور رو به صورت ستاره دائم استفاده کنیم ،مشکلی پیش میاد؟
۲.از اونجایی که تو ولتاژ ۲۳۰ ولت ۵.۵ کیلو وات تحویل میده،تو شبکه برق ایران به صورت ستاره بازم همون ۵.۵ کیلو رو تحویل میده یا کمتر میشه؟
سلام وقت بخیر. موتور مثلث ۲۳۰ ولت باید به صورت ستاره در ایران بسته بشه. در این حالت می تونه همون توان رو تحویل بده
بسیار بسیار مفید و کاربردی
لطف دارید. خوشحالیم که براتون مفید بوده.
سلام مهندس
خدا توزندگیت هرچیزی میخوای بهت بهرچی میخوای برسی
درود به شرقت
سلام. وقت بخیر. سپاسگزارم. لطف دارید. موفق باشید.
سلام
من یک الکترو پمپ ۱۵ کیلو وات دارم و با توجه به اینکه مکش آن فشار آب ۱۰ طبقه پشتش هست میتوانم به صورت مثلث راه اندازی کنم ؟
سلام وقت بخیر. بله فقط تاسیسات شما باید تحمل جریان راه اندازی رو داشته باشه. میزان بار روی پمپ با سرعت گرفتن افزایش پیدا می کنه
سلام
تشخیص اشتباه ابتدا و انتهای یک کلاف چه تاثیری بر عملکرد موتور دارد؟
سلام. اگر جهت همه ی کلاف ها باهم یکسان نباشه، موتور آمپر شدیدی میکشه و قادر به کار کردن نیست
سلام
ببخشید فرمول جریان روتور قفل شده برای موتور تکفاز فرق میکنه یا از همین فرمول سه فاز میشه استفاده کرد؟
سلام وقت بخیر. خیر این فرمول بعلت داشتن ولتاژ خط و رادیکال سه مخصوص موتورهای سه فاز هست.
سلام
وقتتون بخیر
اگر موتوری پلاک نداشته باشد چگونه سر بندی آن را متوجه شویم؟
سلام وقت بخیر. می تونید از سایز بدنه به اطلاعات شرکت سازنده دسترسی پیدا کنید. باید ابعاد موتور رو با کاتالوگ ها مقایسه کنید.