تهویه در پست‌های فشار متوسط

پست توزیع برق از نظر نوع و تعداد تابلوهای MV، ترانسفورماتور، تابلوهای فشار ضعیف و غیره در مدل های بسیار متنوعی ساخته می شود. ترانسفورماتور و تابلوهای فشار ضعیف مخصوصا بانک خازن از تجهیزات تولید کننده ی حرارت در پست هستند. در صورت بالا بودن جریان عبوری از کابل ها باید حرارت تولید شده توسط آن ها را نیز در نظر گرفت. افزایش حرارت باعث کاهش طول عمر و مستهلک شدن تجهیزات و کابل ها می شود. به منظور کنترل حرارت پست یا اتاق برق باید از تهویه ی مناسب استفاده گردد. تهویه به منظور از بین بردن حرارت ناشی از ترانسفورماتور و تجهیزات دیگر مانند خازن ها و کابل ها است. تهویه در از بین بردن رطوبت و خشک کردن محیط نیز بسیار موثر است. در ادامه تعدادی از مهم‌ترین پیشنهادها و راه‌حل‌ها برای تهویه‌ی مناسب در پست‌های برق آورده شده است. اطلاعات بیشتر در خصوص ساخت تهویه‌ی طبیعی برای ترانسفورماتور را می‌توانید در راهنمای تهویه‌ی فشار متوسط جستجو کنید.

تهویه در پست‌های پیش ساخته

پست های پیش ساخته یا کیوسک در مدل های متنوعی قابل انتخاب هستند. انتخاب تجهیزات بر اساس کاربری پست صورت گرفته و طرح پیشنهادی به شرکت های پیمانکار ارائه می گردد. شرکت های پیمانکار با توجه به تعداد تجهیزات میزان فضای مورد نیاز را محاسبه کرده و فرایند ساخت پست را آغاز می کنند. در نظر داشته باشید که قبل از راه اندازی هر گونه پست فشار متوسط جهت دریافت انرژی الکتریکی باید با شرکت توزیع مربوطه هماهنگ باشند. اطلاعات و خواسته های شرکت توزیع در این خصوص را می توانید در بخش راه اندازی پست فشار متوسط جدید مطالعه کنید.

پست های توزیع را می توان به دو گروه کلی پاساژ یا با ترانسفورماتور تقسیم کرد. پست پاساژ فاقد ترانسفورماتور و تابلوهای اصلی LV است. در این پست تعدادی تابلو برق فشار متوسط و گاها لوازم اندازه گیری و حفاظتی نصب می شود. پست پاساژ به منظور کلید زنی در شبکه های توزیع و یا تحویل انرژی به مشترکین ولتاژ اولیه ساخته می شود. معمولا در پست پاساژ هیچ تجهیز تولید کننده ی حرارت به صورت مستقیم وجود ندارد.

مدل دیگر از پست های توزیع به همراه ترانسفورماتور و تابلوهای اصلی فشار ضعیف است. این پست ها تولید کننده ی حرارت بوده و باید دارای سیستم تهویه ی مناسب باشند. نصب هرگونه ترانسفورماتور در یک محفطه یا Enclosure به همراه سوئیچگیرهای HV/LV بر طول عمر تجهیزات تاثیر گذار است. هرگونه جریان هوای تولید شده بعلت دمای ترانسفورماتور اثرات تابش را کاهش می‌دهد. این گردش هوا؛ همرفت طبیعی یا چرخش طبیعی بوده و طبق استاندارد IEC 62271-202 مورد نیاز است.

جدا کردن محل ترانسفورماتور از سوئیچگیرهای HV/LV باعث افزایش سرویس‌دهی سوئیچگیرها در آب و هوای معتدل می‌شود. این روش از قرارگیری تجهیزات در معرض شرایط سخت مانند پست‌های نصب شده در مزرعه‌ی بادی نزدیک ساحل جلوگیری می‌کند. برای تاسیسات نصب شده در محیط باز ، ترجیحا هر سوئیچگیر باید در تابلو با عایق حرارتی نصب شود. تابلوهای عایق حرارتی از تجهیزات هنگام سرویس‌دهی به صورت Outdoor در برابر عوامل مضر مانند خاک، رطوبت، تابش خورشید و غیره محافظت می‌کند. تابلوهای عایق به ویژه برای محیط‌های بسیار گرم، بسیار سرد و محیط‌های سخت توصیه می‌شود.

توصه می شود محل قرارگیری تابلوهای MV، ترانسفورماتور و تابلوی LV در پست های پیش ساخته یا کیوسک را از یکدیگر جدا کنید. در این روش می توان از تهویه ی طبیعی یا مکانیکی به منظور خارج کردن گرمای تولید شده توسط ترانس استفاده کرد. مزیت دیگر این روش جلوگیری از ورود گرد و غبار به داخل تابلوها و تغییرات شدید دمای آن ها است. تا حد ممکن از نصب خازن یا دیگر ادوات تولید کننده ی حرارت در پست کیوسک اجتناب کنید. معمولا در پست های کیوسک با ترانسفورماتور از یک یا چند بریکر LV به منظور توزیع انرژی و اتصال کابل ها استفاده می شود. در تصویر زیر مسیر ورود هوای سرد از دریچه های تعبیه شده در پائین پست و خروج هوای گرم از دریچه های بالا را مشاهده می کنید.

تهویه در پست‌های ساختمانی

پست های ساختمانی از نظر کاربری به همان گروه های پاساژ و با ترانسفورماتور تقسیم می شوند. تهویه در پست های ساختمانی نیز باید در حداقل سطح مورد نیاز بوده و باعث تغییرات شدید دما نشود. تغییرات شدید دما باعث ایجاد شبنم در پست و تابلوها خواهد شد. جهت جلوگیری از ورود ذرات آلوده کننده و تشکیل شبنم تا حد ممکن باید از تهویه‌ی طبیعی استفاده گردد. بی برق و سرد شدن تجهیزات مانند ترانسفورماتورها و تابلو ها نیز باعث تشکیل شبنم خواهد شد. در صورت تغییرات شدید دما بعلت برقدار و بی برق شدن تجهیزات باید از سیستم گرمایشی مانند هیتر نیز استفاده شود. جریان سنگین هوا می تواند تشکیل شبنم در تجهیزات و تابلوهای بی برق شده را تشدید کند. با توجه به موارد شرح داده شده همواره توصیه می شود که جریان هوا در پست ها در حداقل ممکن نگه داشته شود.

در صورت نیاز به تهویه‌ی اجباری می توان از فن استفاده کرد. فن یا فن ها در این روش باید به صورت مداوم کار کند تا از نوسانات دما جلوگیری شود. هنگامی که تهویه‌ی اجباری مانند فن به منظور سرویس دهی تجهیزات داخلی مانند سوئچگیرها کافی نباشد باید از HVAC یا تهویه ی مطبوع مانند کولرهای گازی استفاده کنیم. استفاده از HVAC در محیط‌های پرخطر نیز ضروری است. هنگام کافی نبودن فن اجباری و پرخطر بودن محدوده‌ی نصب تجهیزات باید فضای داخلی از فضای خارجی کاملا ایزوله شود.

محل دریچه‌های تهویه پست برق

در پست MV می‌توان از حرارت تولید شده توسط تابلوها صرف نظر کرد. مهمترین عنصر تولید حرارت در پست MV ترانسفورماتور است. با توجه به تولید حرارت توسط ترانسفورماتور توصیه می شود که یک بخش جداگانه برای آن در نظر بگیرید. ساخت اتاق جداگانه برای ترانسفورماتور مزایای زیادی مانند موارد زیر را دارد:

• تهویه اتاق ترانسفورماتور به صورت مجزا طراحی شده و تاثیری روی تابلو ها ندارد.
• تا حد زیادی می توان از تهویه ی طبیعی در اتاق ترانسفورماتور استفاده کرد.
• می توان خطرات ناشی از آتش سوزی در ترانسفورماتورهای روغنی و انتقال آن به بخش های دیگر را کنترل کرد.
• جداگانه بودن اتاق ترانسفورماتور تا حد زیادی از تردد افراد و خطرات برقگرفتگی جلوگیری می کند.

به منظور تهویه‌ی گرمای حاصل از ترانس می‌توان از همرفت یا تهویه‌ی طبیعی استفاده کرد. در صورت نصب ترانسفورماتور در اتاق مشترک با تابلوها باید به محل دریچه ها توجه کنید. در تهویه‌ طبیعی باید دریچه‌ها بالا و پائین دیوار و نزدیک به ترانس قرار بگیرند. به منظور جلوگیری از تعریق و تشکیل شبنم باید دریچه‌ها تاحد ممکن از تابلوها دور باشند. در صورت تولید حرارت توسط تابلوهای Lv مانند بانک خازن باید از فن های تابلویی استفاده کنید. محل‌های غلط و صحیح قرارگیری دریچه‌ها را در تصویر مشاهده می‌کنید. در این تصویر تابلوهای فشار متوسط، ترانسفورماتور و تابلوهای LV در یک اتاق مشترک قرار دارند.

نوع دریچه تهویه

هنگام نصب ترانس و تابلوها در یک اتاق باید از دریچه‌های مشبک استفاده شود. این دریچه‌ها تا حد مطلوبی از ورود آلودگی مانند خاک، رطوبت و غیره جلوگیری می‌کنند. دریچه های مشبک در دو سطح پائین و بالا قرار می گیرند. محل نصب دریچه های پائین با توجه به نوع پست انتخاب می شود. در پست های فاقد زیر زمین معمولا این دریچه ها روی درب پست قرار دارند. در پست های دو طبقه که از سطح زمین فاصله دارند می توان دریچه ها را در طبقه ی پائین قرار دارد. نصب دریچه ها باید به نحوی باشد تا از ورود سیلاب به پست جلوگیری شود. دریچه های بالا معمولا در سقف پست و به شکل بادگیر طراحی می شود. این دریچه ها را می توان روی دیوار و در بالاترین ارتفاع نیز قرار داد. محل دریچه های ورودی و خروجی باید به نحوی انتخاب شود تا تهویه ترانسفورماتور به خوبی صورت گیرد. در تصویر زیر یک نمونه دریچه ی مشبک را مشاهده می کنید. این دریچه ها بعلت اجزای ^ شکل تا حد زیادی از ورود مستقیم ذرات گرد و غبار و قطرات آب به داخل پست جلوگیری می کنند.

جلوگیری از تغییرات دمای داخل تابلو برق

در صورت بالا بودن رطوبت نسبی در بازه‌های طولانی باید از هیتر داخل تابلو برق استفاده شود. وظیفه‌ی این هیترها جلوگیری از تغییرات دمای داخل تابلو برق است. در چنین شرایطی هیتر داخل تابلو برق باید 24 ساعته و در تمام طول سال روشن باشند. هیترها را به سیستم کنترل دما یا تجهیزات کنترلی دیگر مانند ساعت‌ها و تایمرها متصل نکنید. قطع و وصل کردن هیترها باعث تغییرات دما و ایجاد رطوبت به همراه شبنم در تابلوها خواهد شد.قطع و وصل مکرر هیتر‌ تابلو برق باعث کوتاه شدن طول عمر آن‌ نیز می‌شود. مطمئن شوید که هیترهای استفاده شده در تابلو برق دارای طول عمر مناسبی باشند.

جلوگیری از تغییرات دمای داخل پست برق

یکی از مسائل مهم در پست برق کنترل رطوبت و ورودی های هوای سرد است. شدت بالای تهویه اتاق پست برق و تغییرات دما می تواند باعث تولید شبنم شود. شبنم در چنین شرایطی می تواند باعث آسیب به قسمت های فلزی و مکانیکی تجهیزات گردد. ترکیب رطوبت با آلودگی می تواند شدت صدمات را افزایش دهد. به منظور کاهش تغییرات دما و تشکیل شبنم در پست می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:

• تقویت عایق حرارتی پست به منظور جلوگیری از تاثیر تغییرات دمای بیرون بر دمای داخل پست
• جلوگیری از گرم شدن پست تا حد ممکن
• در صورت نیاز به تولید گرما مطمئن شوید که سیستم تهویه و ترموستات ها به اندازه‌ی کافی دقیق باشند.
• دقیق بودن سیستم تنظیم گرمایش از نوسان دما جلوگیری می‌کند.
• توصیه می شود دقت سیستم تنظیمی از یک درجه‌ی سانتی گراد بیشتر نباشد.
• در صورت عدم دسترسی به سیستم دقیق تنظیم گرما، هیترها را به صورت 24 ساعته در تمام طول سال روشن نگه دارید.
• ورودی‌های هوای سرد به پست مانند کانال‌های کابل، زیر درب، سقف و غیره را مسدود کنید.

رطوبت و آلودگی در پست برق

تغییرات دما یکی از عوامل تشکیل شنبم در پست است. علاوه بر تغییرات شدید دما ممکن است رطوبت از قسمت های دیگر وارد پست شود. آیتم‌های مختلفی در خارج از پست بر رطوبت داخل آن موثر هستند. موارد زیر از مهم ترین منشاء های افزایش رطوبت در پست برق می باشند:

• گیاهان: از رشد بیش از حد گیاهان در اطراف پست و نزدیک ورودی های هوا جلوگیری کنید.
• نفوذ آب از سقف پست: سقف پست نباید چکه کند. در صورت سخت بودن ضد آب کردن و یا نگهداری‌های بعدی، از سقف مسطح استفاده نکنید.
• نفوذ رطوبت از کانال‌ها و لوله‌های ورودی کابل: از خشک بودن کانال‌ها و لوله‌های کابل در تمام شرایط مطمئن شوید. یک راه مناسب ریختن ماسه کف کانال های ورودی و خروجی کابل است.

ترکیب آلودگی و رطوبت می تواند شدت خرابی در تجهیزات الکتریکی را افزایش دهد. آلودگی بیش از حد باعث نشتی جریان، ایجاد مسیر و آرک های سطحی روی عایق می‌شود. به منظور جلوگیری از تخریب تجهیزات MV بعلت آلودگی می‌توان از آلوده شدن آن‌ها جلوگیری کرده و یا مرتب آن‌ها را تمیز کرد. با افزایش درجه‌ی IP تابلو‌ها می‌توان سوئیچگیرهای داخلی را در برابر آلودگی محافظت کرد. در صورت عدم حفاظت کامل تجهیزات MV باید آن‌ها را به صورت مرتب تمیز کرد تا عیوب ناشی از انباشت آلودگی جلوگیری شود. نظافت تجهیزات الکتریکی یک امر حیاتی است. در صورت استفاده از تجهیزات نامناسب هنگام نظافت ممکن است به آن ها صدمات غیر قابل برگشت وارد شود.