انواع سافت استارتر

مهارت اصلی شما به‌عنوان یک متخصص برق، انتخاب بهینه‌ی تجهیزات الکتریکی است. برای این‌کار باید گام به گام عمل کرده و اطلاعات کافی را در خصوص تجهیزات و تاسیسات جمع آوری کنید. به عنوان مثال انتخاب یک سافت استارتر را در نظر داشته باشید. اولین گام در این خصوص، شناخت کامل تجهیز و اجزای داخلی آن است.

سافت استارترها در مدل‌های بسیار متنوعی ساخته شده و هریک ویژگی‌های خاص خود را دارند. مثلا از نظر ساختار می‌توان سافت استارترها را به مدل‌های آنالوگ، دیجیتال، هیبرید، تک‌ فاز، سه‌ فاز و غیره تقسیم کرد. به منظور برداشتن اولین گام یعنی شناخت تجهیز، در این مقاله به بررسی انواع سافت استارتر می‌پردازیم. در مقاله های بعدی می‌توانید گام‌های دیگر شامل آیتم‌های مهم در انتخاب سافت استارتر، تنظیمات، کوردینه سازی و غیره را مطالعه کنید.

سافت استارتر آنالوگ

سافت استارترهای ساده با عبارت آنالوگ شناخته می‌شوند. در این مدل از سافت استارترها صفحه نمایش وجود نداشته و کمیت‌ها توسط ولوم یا پتانسیومتر تنظیم می‌شوند. امکانات این سافت استارترها بسیار محدود بوده و روش‌های متنوعی را برای راه‌اندازی و توقف ارائه نمی‌کنند. به عنوان مثال در تصویر زیر یک نمونه سافت استارتر آنالوگ زیمنس از سری 3RW30 را مشاهده می‌کنید.

در سافت استارتر فوق تنها دو LED وضعیت کاری و خطا را نمایش داده و امکان مشاهده‌ی دقیق کمیت‌ها وجود ندارد. علاوه بر این تعداد پلاتین‌های ورودی و خروجی بسیار محدود بوده و قابل تنظیم نیستند. در این نوع که ساده ترین مدل سافت استارتر آنالوگ است، تنها می‌توان مقدار ولتاژ اولیه و زمان راه‌اندازی را تنظیم کرد.

در مدل‌های پیشرفته‌تر سافت استارترهای آنالوگ می‌توان ضریب محدودیت جریان، زمان توقف نرم، میزان جریان نامی موتور و کلاس حفاظتی را نیز تنظیم کرد. در این مدل‌ها تعداد LED ها و پلاتین‌های فرمان بیشتر شده و امکان برنامه‌ریزی محدود فراهم شده است. به عنوان مثال سافت استارتر زیمنس سری 3RW40 را در نظر بگیرید. در این نسخه امکان استفاده از هردو حالت راه‌اندازی و توقف نرم به همراه انتخاب نوع ریست، تنظیم جریان نامی و تنظیم کلاس حفاظتی وجود دارد. در برخی از ورژن‌های این سری می‌توان از سنسور حرارتی برای کنترل دمای سیم‌پیچ نیز استفاده کرد.

در این سافت استارتر سه پلاتین فرمان خروجی با عنوان‌های On/Run و Bypassed و Failure وجود دارد. تنها پلاتین On/Run دارای دو فانکشن بوده و می‌توان با ترکیب دکمه‌های Reset Mode و Reset/Test یکی از آن‌ها را انتخاب کرد. باتوجه به فانکشن انتخابی، از این پلاتین می‌توان برای کنترل کنتاکتور بالادست و یا مدار استارت/استپ استفاده کرد.

سافت استارتر دیجیتال

سافت استارترهای دیجیتال دارای امکانات بیشتری نظیر صفحه نمایش، کلیدهای کنترل محلی، ورودی و خروجی‌های دیجیتال، آنالوگ، منوهای متعدد، روش‌های راه‌اندازی و توقف گسترده، ترمز جریان DC، برنامه‌ی راه‌اندازی خودکار، سیستم حفاظتی پیشرفته، ثبت رخدادها، گزارش‌گیری، سیستم شبیه‌سازی، جاگ، ارتباط با کامپیوتر و غیره هستند. به عبارت ساده‌تر، با انتخاب سافت استارتر دیجیتال مناسب دیگر نیازی به تجهیزات پایش، حفاظتی و کنترلی جداگانه نخواهید داشت.

در این ویدیو با اتصال الکتروموتور به سافت استارتر به بررسی تنظیمات و نحوه عملکرد سافت استارتر سانترنو می پردازیم. پنل سافت استارتر به عنوان یک جز مهم در تنظیم و بهره برداری از سافت استارتر های دیجیتال است. این روش کنترل سافت استارتر را محلی یا local می گویند.
این مسائل به صورت کامل در دوره جامع راه اندازی و حفاظت موتورهای سه فاز شرح داده است.

تنظیمات در سافت استارتر دیجیتال با دقت بالا انجام می‌شود. برای اینکار می‌توانید یکی از حالت‌های راه‌اندازی سریع، استاندارد یا پیشرفته را انتخاب کرده و مقادیر خواسته شده را وارد کنید. در برخی از مدل‌ها می‌توانید چند گروه اطلاعات برای الکترموتورهای مختلف یا شرایط راه‌اندازی و توقف متفاوت ایجاد کنید. در راه‌اندازی سریع کافی است نوع تاسیسات را از لیست پیش فرض انتخاب کرده و در ادامه مقادیر مربوط به الکتروموتور را وارد کنید. با اتمام این پروسه تنظیمات مورد نیاز دیگر توسط سافت استارتر انجام شده و برخی از اطلاعات در خلال راه‌اندازی‌های اولیه به صورت خودکار برداشت می‌شوند.

سافت استارترهای پیشرفته قابلیت تغییر پارامترها در صورت تغییر شرایط الکتروموتور یا بار آن را به صورت خودکار دارند. این موارد مربوط به آیتم‌های راه‌اندازی شده و در اطلاعات حفاظتی مانند میزان جریان الکتروموتور، محدودیت جریان و غیره تغییری ایجاد نخواهد شد. قابلیت تنظیم خودکار یا انطباقی در برندهای مختلف با عنوان‌های متفاوت بیان می‌شود ولی تقریبا ساختار یکسانی دارد. مثلا در زیمنس این قابلیت با عنوان Auto Parameterization و در برندهای دیگر مانند دانفوس، اوکام و سانترنور با عبارت Adaptive Control در منوها دیده می‌شود.

سافت استارتر تک فاز

موضوع اصلی در این کتاب راه اندازی الکتروموتورهای القایی سه‌ فاز بوده و معرفی سافت استارترهای تک فاز فقط جهت آشنایی با این تجهیز است. لطفا جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص انواع الکتروموتورهای تک فاز و روش‌های راه‌اندازی آن‌ها به منابع دیگر رجوع کنید. بحث کنترل جریان راه‌اندازی در شبکه‌های تک‌ فاز مقداری با شبکه‌های سه فاز متفاوت است زیرا در تاسیساتی که تنها از یک فاز استفاده می‌کنند، معمولا توان در دسترس و سطح مقطع هادی‌ها بسیار محدود است. با رخ دادن جریان‌های راه‌اندازی بالا در شبکه‌های تک فاز افت ولتاژ‌های شدید ایجاد شده و این امر باعث عملکرد سیستم‌های حفاظتی خواهد شد. تصور کنید در تاسیسات تک فاز چند سیستم‌ خنک کننده، سردخانه، کمپرسور و غیره با الکتروموتورهای تک فاز و توان بالا نصب شده باشد. پس هربار راه‌اندازی این تجهیزات باعث ایجاد افت ولتاژ شدید و تاثیر روی ادوات دیگر خواهد شد.

سافت استارترهای تکفاز اغلب یک سیستم کنترل ولتاژ روی هادی فاز داشته و به صورت آنالوگ ساخته می‌شوند. با توجه به ابعاد کوچک این تجهیزات، می‌توان آن‌ها را روی ریل‌های استاندارد نصب کرده و به سرعت سیم‌بندی کرد. برای کامل کردن مدار راه‌انداز الکتروموتور تکفاز، می‌توان در کنار این قطعه از سیستم‌های حفاظت جریانی، کنتاکتور بالا دست و حفاظت ولتاژ نیز استفاده کرد. در تصویر زیر استفاده از سافت استارتر برای راه‌اندازی الکتروموتورهای تک فاز یک و دو خازنه راه مشاهده می‌کنید. در هردو دیاگرام از کنتاکتور بالادست استفاده شده است.