انواع ریست در سافت استارتر

با توجه به نوع و مدل سافت‌استارتر رخ دادن خطاهای ولتاژی، جریانی، حرارتی و غیره باعث تریپ و ازکارافتادن سیستم خواهد شد. برای راه‌اندازی مجدد الکتروموتور ابتدا باید اشکال پیش‌آمده، برطرف و در ادامه سافت‌استارتر ریست شود. ریست در سافت‌استارترها بسیار متنوع بوده و با روش‌های مختلفی مانند فشردن دکمه‌ی ریست روی سافت‌استارتر، قطع و وصل تغذیه، استفاده از یک ورودی دیجیتال و ریست خودکار انجام می‌شود. در نظر داشته باشید که نوع خطا و مدل سافت‌استارتر در راه‌اندازی مجدد بسیار مهم است. به‌عنوان‌مثال تا نرمال نشدن ولتاژ مدار یا سرد نشدن سیم‌پیچ  اجزای داخلی سافت‌استارتر ممکن است ریست امکان‌پذیر نباشد. در سافت استارترهایی که از سنسور دما استفاده می‌کنند، مرجع اصلی برای ریست، سنسور دما خواهد بود. در سافت‌استارترهای آنالوگ مانند سری 40 زیمنس می‌توان با فشردن دکمه‌ی Reset Mode حالت‌های مختلف ریست دستی، ریست از راه دور و ریست خودکار را انتخاب کرد. این اطلاعات را به صورت کامل در مقاله ی سافت استارتر انالوگ زیمنس بررسی کردیم. وضعیت این حالت‌ها با یک LED چند رنگ به شما نمایش داده می‌شود. خاموش بودن این نشانگر به معنی ریست دستی، روشن و سبز بودن آن به معنی ریست از راه دور و زرد بودن آن به معنی ریست خودکار است.

در سافت‌استارترهای دیگر زیمنس مانند 405 و 407 یا سری 5، وضعیت ریست تنها با دو حالت روشن و خاموش LED نمایش داده می‌شود. در این مدل‌ها ریست از راه دور و دستی با LED خاموش و ریست خودکار با رنگ زرد مشخص خواهد شد. ریست دستی به معنی فشردن دکمه‌ی ریست روی سافت‌استارتر بوده و باید به‌صورت محلی یا Local انجام شود. این نوع راه‌اندازی مجدد برای تأسیسات ساده مناسب است زیرا شما باید درب تابلو را باز کرده و این کار را انجام دهید. البته با فشردن و نگه‌داشتن دکمه‌ی ریست دستی، امکان تست سیستم اضافه‌بار نیز وجود دارد.

با این کار سافت‌استارتر در حالت خطا قرار گرفته و می‌توانید مدار فرمان را کنترل کنید. قابل ذکر است که از این دکمه به همراه دکمه‌ی Reset Mode در برنامه‌ریزی وضعیت رله‌ی خروجی On و Run نیز استفاده می‌شود. در مواردی که نیاز باشد راه‌اندازی از راه دور یا به‌صورت الکتریکی مثلا توسط PLC ها یا نرم‌افزارهای کنترل و مانیتورینگ انجام شود، می‌توان حالت ریست Remote را انتخاب کرد. این کار ممکن است با یک ورودی دیجیتال مشخص و یا قطع و وصل تغذیه‌ی سافت‌استارتر انجام شود. به‌عنوان‌مثال در تصویر بعدی روش ریست ریموت در سافت ‌استارتر آنالوگ زیمنس را مشاهده می‌کنید. در این مدار از یک پلاتین نرمال بسته در مسیر تغذیه استفاده شده است. با رخ دادن خطا و تریپ سافت‌استارتر باید حداقل 1.5 ثانیه این پلاتین باز شده تا سافت‌استارتر خاموش شود. این حداقل زمان برای تخلیه‌ی خازن‌های داخلی در نظر گرفته شده تا ریست به‌صورت کامل انجام شود. بعد از بسته شدن این پلاتین و دایر شدن ولتاژ تغذیه، سافت‌استارتر آماده‌ی دریافت فرمان بعدی خواهد بود.

ریست خودکار در تأسیساتی انجام می‌شود که باید بدون وقفه به کار خود ادامه دهند. در این روش سافت‌استارتر زمان سنجی‌های خاصی را انجام داده و مجدد در حالت آماده به کار قرار می‌گیرد. به‌عنوان‌مثال در صورت رخ دادن خطای اضافه‌بار، سافت‌استارتر حداقل 5 دقیقه الکتروموتور را خاموش نگه می‌دارد. ریست خودکار درصورتی‌که از سنسور دما استفاده شده باشد، مستقل از زمان خواهد بود. در این حالت سافت‌استارتر تا نرمال شدن دمای سیم‌پیچ، مدار را راه‌اندازی نمی‌کند. این قابلیت در خصوص افزایش دمای اجزای داخلی سافت‌استارتر مانند بای‌پس، تایرستورها و هیت سینک نیز صادق است. ریست خودکار در این شرایط با زمان‌های متفاوت مثلاً 30 یا 60 ثانیه صورت می‌گیرد. نحوه‌ی ریست در سافت‌استارترهای دیجیتال با انعطاف بیشتری انجام می‌شود. در این مدل‌ها علاوه بر ریست دستی، اغلب یک ورودی دیجیتال مستقل برای این کار در نظر گرفته شده است. نکته‌ی مهم این است که ورودی ریست علاوه بر راه‌اندازی مجدد، می‌تواند برای حالت قطع اضطراری (External Trip) نیز استفاده شود. شما می‌توانید منطق این ورودی را از بین حالت‌های N.C و N.O انتخاب کنید.  برای اینکار باید وارد منو شده و یکی از حالت‌های نرمال باز یا نرمال بسته را انتخاب کنید. سپس سیم بندی آن را انجام دهید.

قابل ذکر است که در سافت‌استارترهای دیجیتال امکان برنامه‌ریزی ورودی‌های دیجیتال دیگر برای مدار قطع اضطراری یا تریپ خارجی نیز وجود دارد.

ازنظر ریست خودکار نیز سافت‌استارترهای دیجیتال دارای آیتم‌های بیشتری هستند. به‌عنوان‌مثال شما می‌توانید نوع خطاهایی که باید به‌صورت خودکار ریست شوند را انتخاب کنید. علاوه بر این می‌توانید زمان تأخیر و تعداد ریست‌ها را نیز تنظیم کنید. در نظر داشته باشید که زمان و تعداد ریست‌های خودکار در سافت‌استارترهای دیجیتال محدود بوده و در یک بازه‌ی خاص قابل تنظیم هستند. به‌عنوان‌مثال در سافت‌استارتر دانفوس سری MCD 500 تعداد ریست‌ها حداکثر 5 مرتبه و زمان تأخیر در صورت رخ‌ دادن خطای اضافه‌بار حداقل 5 دقیقه است. برای اطلاعات بیشتر مقاله ی تنظیمات سافت استارتر دانفوس را بخوانید.

در خصوص تنظیم حالت‌های ریست این نکته‌ها را در نظر داشته باشید:

1. برخی از سافت‌استارترها داری حفاظت قطع تغذیه هستند. در این مدل‌ها اگر هنگام رخ دادن خطا، تغذیه‌ی سافت‌استارتر نیز قطع شود، شما اطلاعاتی را از دست نخواهید داد. به‌عبارت‌دیگر با وصل مجدد تغذیه، اطلاعات مربوط به نوع خطا و زمان ریکاوری بازیابی شده و ادامه‌ی آن در نظر گرفته می‌شود.
2. در صورت اتصال سنسور دما، سافت‌استارتر به‌سرعت قابل ریست نبوده و باید زمان ریکاوری تا سرد شدن کامل سیم‌پیچ‌ها سپری شود.
3. بخش حفاظت سافت‌استارتر مربوط به اتصال کوتاه نبوده و حتماً باید از بریکر و فیوزهای مناسب در بخش قدرت و فرمان استفاده کنید.
4. در صورت رخ دادن خطا، سافت‌استارتر تریپ شده و بلافاصله تغذیه‌ی موتور را قطع می‌کند. برای افزایش سطح ایمنی می‌توانید از پلاتین خطای سافت‌استارتر در بخش‌های هشداری یا قطع بریکر و کنتاکتور بالادست استفاده کنید.
5. در صورت استفاده از کنتاکتور بالادست و اتصال بوبین آن به پلاتین صحیح سافت‌استارتر، ایمنی مدار شما افزایش پیدا می‌کند. در این حالت اگر خطایی رخ بدهد سافت‌استارتر بلافاصله کنتاکتور بالادست را قطع خواهد کرد.
6. تمام خطاهای رخ‌داده قابلیت ریست خودکار را ندارند. هنگام تنظیم مدهای ریست به لیست ارائه شده در کاتالوگ سافت‌استارتر توجه کنید.
7. در صورت فعال کردن ریست خودکار باید خطرات جدی مربوط به راه‌اندازی مجدد را به مسئولین و کارکنان تفهیم کنید. با این کار ممکن است سافت‌استارتر بعد از نرمال شدن سیستم یا سپری شدن زمان مشخص، بدون هشدار قبلی راه‌اندازی شود.
8. در برخی از سافت‌استارترها ترمینال ورودی ریست می‌تواند به‌عنوان دستور تریپ خارجی نیز استفاده شود. وجود این قابلیت را قبل از تهیه حتماً کنترل کنید.
9. دکمه‌ی ریست روی سافت‌استارتر ممکن است در برنامه‌ریزی‌های مختلف غیرفعال شود. این نکته اغلب در سافت‌استارترهای دیجیتال و مد کاری Remote اتفاق می‌افتد.
10. در سافت‌استارترهای دیجیتال نوع خطای رخ‌داده و اطلاعات دیگر سافت‌استارتر در آن لحظه ذخیره می‌شود. برای عیب‌یابی سیستم می‌توانید وارد لیست خطاها شده و اطلاعات دقیق را بررسی کنید.
11. دانلود، بررسی و ذخیره کردن اطلاعات خطاهای رخ‌داده با کامپیوتر در برخی از سافت‌استارترهای دیجیتال امکان‌پذیر است. در صورت نیاز، وجود این قابلیت را کنترل کنید.